Coronacrisis ook een geweldscrisis
Nu het aantal mensen met corona in Nederland weer oploopt, komen naast discussies over te nemen maatregelen, ook die over de gevolgen voor ons gezondheidsstelsel en onze economie weer steviger op gang. Daarbij vergeten we echter vaak een dimensie; de coronacrisis is naast een gezondheids- en economische crisis helaas ook een serieuze geweldscrisis.
Uit een recent ActionAid rapport blijkt dat het aantal geweldsmeldingen wereldwijd, als gevolg van lockdowns en negatieve economische effecten, schrikbarend is toegenomen. Bijna vertienvoudigd in Bangladesh, verdubbeld in Oeganda en sommige opvangcentra in Nigeria zagen een toename van 700%. Een wrange gedachte op deze Dag van Geweldloosheid en daarom, zeker vandaag, extra belangrijk dat hier meer aandacht voor komt én dat regeringen hier wereldwijd rekening mee houden in hun corona aanpak en wederopbouw!
De impact van de crisis en de lockdowns begint zich steeds duidelijker af te tekenen, waarbij de impact van de pandemie op de veiligheid van vrouwen en meisjes te vaak wordt onderbelicht. Geweld neemt toe, op allerlei plekken in de wereld, en daar is te weinig oog voor! Sowieso krijgt 35% van de vrouwen – dat zijn er 1 miljard – in haar leven te maken met geweld. Maar het onderzoek dat wij uitvoerden bij opvangtehuizen en noodhulplijnen liet zien dat van Italië tot Nigeria, in Oeganda, en van Bangladesh tot Brazilië, het geweld tegen vrouwen gigantisch is toegenomen. Ook in Nederland zag Fier, het landelijke expertisecentrum op het gebied van huiselijk geweld, het aantal meldingen sinds het begin van de crisis stijgen.
Naast deze duidelijke toename van geweldsmeldingen zien we in landen in het Globale Zuiden ook een zorgwekkende toename van kind-huwelijken en tienerzwangerschappen. Een ander onderzoek van ActionAid onder 130 leraren in 14 verschillende landen in Afrika en Azië bevestigt dat meisjes het hardst worden getroffen en het minst terugkeren naar scholen wanneer die weer opengaan, met als twee belangrijke redenen huwelijk en zwangerschap.
Helaas zijn deze zaken niet uitzonderlijk voor de coronacrisis. In tijden van crisis, oorlog of bij humanitaire rampen, zie je ‘standaard’ dat het geweld tegen vrouwen toeneemt en meisjes aan het kortste eind trekken. Het is dan ook belangrijk om hier bij noodhulp, ook noodhulp in tijden van corona, nadrukkelijk oog voor te hebben. Uit ervaring weten wij dat het steunen van lokale organisaties hierbij belangrijk is; zij kennen de gemeenschappen, de lokale structuren, de cultuur en de bestaande patriarchale invloeden als geen ander. Toch gaat slechts 0,1% van het budget van het VN-noodhulpplan voor Covid-19 naar lokale initiatieven. Wij maken ons daar grote zorgen over.
In ons werk zien wij vaak positieve voorbeelden, die de effectiviteit en weerbaarheid van lokale organisaties laten zien. Zo is er in Kenia in de lockdown periode in verschillende afgelegen gebieden een SMS-hulplijn opgezet, waar vrouwen die te maken krijgen met geweld terecht kunnen bij getrainde vrijwilligers en zo worden geholpen en doorverwezen. In Bhopal India is een van de opvangcentra voor slachtoffers van huiselijk geweld met speciale steun toch opengehouden. Toen de nood het hoogst was, transformeerde deze plek ook tot een voedsel hub die duizenden gezinnen zonder werk van voedsel voorzag, rondgebracht door vrouwelijke riksja chauffeurs.
Dit soort lokale initiatieven, geleid door vrouwen, zijn zo enorm essentieel, zeker in deze moeilijke tijden. Ze verdienen meer aandacht en betere financiële ondersteuning. Op deze Dag van de Geweldloosheid vraag ik daarom aandacht voor de angstaanjagende toename van geweld tegen vrouwen en roep regeringen wereldwijd, ook Nederland, op om een vuist te maken tegen geweld! Verzeker met elkaar dat de aanpak van gender-gerelateerd geweld voldoende aandacht en financiering krijgt bij de huidige corona-noodhulp en bij de benodigde wederopbouw die daar straks op zal volgen.
Jannelieke Aalstein – Directeur ActionAid Nederland