van de mensen die onder de armoedegrens leven, zijn vrouwen.
van het wereldwijde inkomen wordt door vrouwen verdiend, terwijl zij verantwoordelijk zijn voor 65% van het werk.
vrouwen sterven elk uur door huiselijk geweld.
van alle nationale parlementariërs wereldwijd is vrouw.
Op veel plekken in de wereld hebben vrouwen en meisjes nog steeds te maken met ongelijkheid en discriminatie. Vanaf het moment dat ze geboren worden, worden meisjes nadelig behandeld ten opzichte van jongens. Meisjes hebben minder kans om naar school te gaan dan hun broers en wereldwijd treden miljoenen meisjes in het huwelijk als ze nog een kind zijn – vaak met oudere mannen.
ActionAid vindt het belangrijk dat vrouwen zélf kunnen beslissen over lijf en leven. Nog te vaak worden vrouwen niet gehoord in beslissingen die ook hen aangaan: van huishouden tot dorpsraad tot nationale overheid – veelal bepalen mannen. Als gevolg daarvan sluit beleid en wetgeving vaak niet goed aan op de behoeften van vrouwen. Vrouwenrechten zeker stellen begint vaak met het zichtbaar maken van vrouwen en hun wensen, hun directe deelname aan de onderhandeltafel en meer vrouwelijk leiderschap.
Ook tijdens hun werkende leven worden vrouwen achtergesteld. Van alle mensen die onder de armoedegrens van 1 dollar per dag leven, is 70 procent vrouw. Gemiddeld verdienen zij een kwart minder dan mannen. En hoewel vrouwen wereldwijd 65 procent van het werk verrichten, verdienen zij slechts 10 procent van het wereldwijde inkomen. Ze dragen ook de lasten van onbetaalde zorgtaken, waardoor ze bijna 2,5 keer meer werk doen dan mannen.
ActionAid maakt zich ook zorgen over geweld tegen vrouwen. Een stuitende 35 procent van de vrouwen wereldwijd komt in aanraking met geweld. Daarmee is het de meest voorkomende mensenrechtenschending. Geweld kent vele verschijningsvormen. Het kan gaan om huiselijk geweld, verkrachting en meisjesbesnijdenis, waardoor vrouwen worden onderdrukt. Maar ook de angst voor geweld op straat die vrouwen beperkt in hun bewegingsvrijheid, waardoor ze bijvoorbeeld afzien van onderwijs of werk.
Wangu Kanja is oprichtster van de Wangu Kanja Foundation, een partnerorganisatie van ActionAid in Nairobi. In 2002 maakte ze een traumatische ervaring mee: haar auto werd gestolen, terwijl zij met een pistool op haar hoofd werd verkracht. Toen ze aangifte deed bij de politie, werd alleen de gestolen auto gerapporteerd en niet haar verkrachting.
Wangu kwam in een diepe depressie terecht door het stigma en het opgedrongen schuldgevoel. Maar na twee jaar herpakte ze zich. “Ik kon het niet langer aanzien dat zoveel vrouwen in Kenia slachtoffer van verkrachting worden en hun rechten niet kennen. Mijn stichting helpt hen door middel van therapie, voorlichting over hun rechten en ondernemerstrainingen. Zo maken we ze weer sterk, positief en onafhankelijk na een traumatische ervaring.”
Rampen hebben voor alle betrokkenen grote gevolgen, maar vrouwen zijn vaak extra kwetsbaar. Ze hebben minder toegang tot de geboden hulp en worden sneller slachtoffer van (seksueel) geweld.
Vrouwelijke leiders vormen een belangrijke sleutel bij noodhulp en wederopbouw, zo bleek bij eerdere rampen. Zij weten vaak het beste wat er nodig is, denken aan zaken waar vaak niet op gelet wordt (babyvoeding en maandverband) en zorgen dat de goederen eerlijk worden verdeeld. Ook als het gaat om conflictoplossing en het opschalen van publieke voorzieningen, zoals onderwijs en zorg, leveren vrouwen een positieve bijdrage. En, zeer belangrijk: doordat vrouwen de leiding nemen bij noodhulp, hebben ze ook na de ramp een sterkere positie in de samenleving. Dit draagt bij aan meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen.
Internationaal is vastgelegd dat iedereen gelijke rechten heeft, ongeacht sekse of afkomst. Daarbij is het belangrijk te realiseren dat specifieke groepen, waaronder vrouwen, specifieke behoeften en ervaringen hebben die niet over het hoofd mogen worden gezien. Daarom is specifieke aandacht voor vrouwenrechten belangrijk. Dit is onder andere vastgelegd in de conventie tegen discriminatie van vrouwen bij de VN (CEDAW).
Voorbeelden van fundamentele vrouwenrechtenkwesties zijn geweld tegen vrouwen, economische ongelijkheid (waaronder de salariskloof en onbetaalde zorgtaken), seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR, waaronder abortus), en de politieke vertegenwoordiging van vrouwen. Van oudsher is het stemrecht van vrouwen een kernthema van vrouwenorganisaties.
Mannen en jongens kunnen ook te maken krijgen met schendingen van hun rechten. Maar geweld door mannen tegen vrouwen komt verreweg het vaakst voor – en is de meest voorkomende mensenrechtenschending. Daarom richt ActionAid zich op vrouwenrechten.
Uiteraard moeten mannen en jongens worden betrokken om geweld tegen vrouwen en meisjes te stoppen, bijvoorbeeld door verandering van gedrag. En omdat vooral mannen machtsposities bekleden, zijn ze belangrijke bondgenoten in deze strijd. Mannen kunnen ook zeer zeker feminist zijn.
Vrouwenorganisaties werken al decennialang samen met mannen. Zij maken onderdeel uit van de strijd voor gelijke rechten. Maar vrouwen moeten aan het roer staan.
ActionAid erkent dat ook in Nederland de strijd voor verbetering van vrouwenrechten nog steeds actueel is. Hoewel onze focus primair op vrouwenrechten in ontwikkelingslanden ligt, staan wij volledig achter initiatieven en lokale organisaties die de positie van vrouwen in Nederland en Europa proberen te verbeteren.
Wij zetten ons in om de solidariteit tussen Nederlanders (vrouwen én mannen) en de vrouwen die wij wereldwijd helpen, te vergroten. We zijn van mening dat solidariteit essentieel is om een wereldwijde feministische beweging te creëren en positieve veranderingen in gang te zetten.
Pagina aangepast op 5 maart 2020