Europa medeschuldig aan dood van vluchtelingen

In een weekend verdronken 900 vluchtelingen. Dit waren mannen, vrouwen en kinderen die leefden in conflict en armoede. Zij ontvluchtten landen waarin veel onrust heerst en verdienden het niet om te verdrinken. ActionAid-medewerker Mike Noyes las de schokkende verklaringen van vluchtelingen die de overtocht eerder maakten.

Moath ontvluchtte de politieke onderdrukking in Eritrea en vertelde de BBC hoe hij met zijn vrouw en dochtertje alles riskeerde. Zijn familie had, net als andere kleine families in zijn dorp, dagelijks te maken met verkrachting, mishandeling en moord. Sommige vluchtelingen stierven zelfs nog van de dorst tijdens hun tocht naar Libië door de Saharawoestijn, voordat ze de gevaarlijke Middellandse Zee-oversteek maakten.

ActionAid heeft geen hulpprogramma’s in Europa lopen. In plaats daarvan richten we onze inspanningen op vrouwen en kinderen die in armoede leven in landen als Nigeria en Bangladesh of die aan het conflict in Syrië ontsnapten. Daar proberen we hun levens voorgoed te veranderen. Maar als ActionAid- medewerker ontmoet ik regelmatig mensen als Moath die in vluchtelingenkampen leven in het Midden-Oosten en Sub-Sahara Afrika.

Een politieke schande

De criminele bendes die achter deze zee-overtochten zitten voor een groot deel verantwoordelijk voor het aantal doden. Zij laten wanhopige mensen in onzeewaardige boten de reis naar Europa maken. Toch volstaat het niet om de schuld simpelweg bij deze mensensmokkelaars te leggen:

De verdrinkingsdood van de 900 vluchtelingen van dit weekend is een politieke schande voor Europa waarvoor de wereld zich moet schamen.

Voorspelling van de toename in dodentallen

Deze laatste tragedie kwam niet eens helemaal onverwacht. De gestage toename van het aantal sterfgevallen op zee werd vorig jaar al voorspeld toen de Europese regeringen besloten dat het redden van mensen op zee een ‘aantrekkingsfactor’ was en dat het terugschroeven van zoek- en reddingsoperaties de potentiële migranten daarom zou ontmoedigen.

Het was een bewuste keuze om de grenzen te beschermen – een Europees Fort te creëren – in plaats van de onderliggende oorzaken van de vluchtelingencrisis aan te pakken. Door deze beslissing is het risico op vluchtelingenverdrinkingen sinds vorig jaar verdrievoudigd.

Op 27 mei zal de Europese Commissie een nieuwe agenda inzake migratie aannemen. Toch kunnen we niet nog een maand afwachten, terwijl ondertussen elke dag mensen sterven op de Middellandse Zee. Nog voordat deze top plaatsvindt moeten de Europese regeringen:

• De zoek- en reddingsacties opnieuw starten en urgent maken
• In heel Europa een gezamenlijke politieke en financiële verantwoordelijkheid voor de reddingsoperaties naleven
• De rechten van vluchtelingen en asielzoekers respecteren in het kader van het internationaal humanitair recht

Als dit gedaan is, en alleen dan, kunnen we over de volgende stap gaan nadenken.

Geef potentiële vluchtelingen een kans

Mensensmokkelaars moeten worden aangepakt, net als de verzwakte staten die deze bendes ongestraft hun gang laten gaan. De inwoners zelf hebben recht op een waardig en veilig leven en verdienen een kans om aan armoede te ontsnappen. We kunnen niet toekijken terwijl deze mensen sterven in afwachting van dit grondrecht.