Nederland mijnbouwland?!
Hoe mijnbouwbedrijven met behulp van Nederland ontwikkelingslanden het brood uit de mond stoten
Hoewel er op 31 december 1974 een einde kwam aan de steenkolenwinning in Nederland zijn er ontzettend veel internationale mijnbouwgiganten in Nederland gevestigd. Wat doen al die bedrijven hier? Het is ze niet te doen om de Nederlandse bodemschatten. Het fiscale vestigingsklimaat is wat de mijnbouwgiganten naar ons land trekt.
128 mijnbouwbedrijven in Afrika & Indonesië onderzocht op links met Nederland
Door een consortium van onderzoeksbureaus is voor het ministerie van Buitenlandse Zaken onderzoek gedaan naar potentiële beleidsmaatregelen om belastingontwijking in ontwikkelingslanden – via Nederland- aan te pakken. De onderzoekers hebben hierbij gekeken naar mijnbouwbedrijven die actief zijn in de grondstofrijke landen DR Congo, Ghana, Indonesië, Mongolië en Zambia. Een totaal van 128 mijnbouwbedrijven die actief zijn in de winning van de belangrijkste grondstoffen in die landen zijn onderzocht op links met Nederland en op indicatoren die mogelijk duiden op belastingontwijkende activiteiten.
Nederland populair bij mijnbouwbedrijven
De resultaten liegen er niet om, Nederland is populair bij deze mijnbouwbedrijven. Maar liefst 34% van deze bedrijven is eigendom (direct en indirect) van of gefinancierd via een Nederlandse brievenbusmaatschappij. Deze 42 bedrijven zijn terug te voeren zijn op 11 internationaal mijnbouwgroepen, die hoog scoren op de risico-indicatoren lijst voor belastingontwijking. Met dit onderzoek in handen kan je deze mijnbouwgroepen nog niet betichten van belastingontwijking maar het maakt ze zeer verdacht. Dat het niet ongebruikelijk is dat een mijnbouwbedrijf belasting ontwijkt in een ontwikkelingsland via Nederland is eerder aangetoond door ActionAid.
Mijnbouwbedrijf Paladin ontweek 27,5 miljoen via Nederland
ActionAid heeft in 2015 aangetoond dat een Australisch mijnbouwbedrijf Paladin in Malawi van 2009 t/m 2014 jaar 27,5 miljoen USD aan belasting heeft ontweken via Nederland. Een astronomisch bedrag voor een van de armste landen ter wereld waar veel mensen besmet zijn met HIV/AIDs. Dit bedrag had meer dan 275.000 HIV/AIDs behandelingen kunnen bekostigen. Het is dus van ongekend belang dat de grondstofrijke landen niet alleen investeringen aantrekken in mijnbouw maar dat de burgers daar ook eerlijk van profiteren.
Geven met de ene hand, meer nemen met de andere
Als Nederland al iets verdient aan het faciliteren van dit soort belastingontwijkingsconstructies is het een slecht imago, want de investeringen in ontwikkelingssamenwerking vallen in het niet bij de gemiste belastinginkomsten in deze landen. Het kan namelijk niet zo zijn dat je aan de ene kant investeert in ontwikkelingssamenwerking ten behoeve van deze ontwikkelingslanden en aan de andere kant belangrijke investeerders in die landen toestaat belasting te ontwijken.
Oplossingen
ActionAid moedigt het ministerie van Buitenlandse Zaken aan om vervolgonderzoek te doen naar deze bedrijven- en andere mijnbouwgiganten met bedrijfsconstructies in Nederland. Daarnaast moet Nederland passende maatregelen nemen om belastingontwijking uit te bannen. Hierbij moet gedacht worden aan:
- Publieke transparantie zodat burgers en overheden in de landen waar het bedrijf actief is, kunnen beoordelen of de belastingafdracht in relatie staat tot de economische activiteiten aldaar.
- Daarnaast is het trainen van de belastingautoriteiten in ontwikkelingslanden is ook erg belangrijk.
- Maar volgens ActionAid moet Nederland ook echt structurele maatregelen nemen ten aanzien van het Nederlandse beleid. Denk hierbij aan het instellen van strikte vestigingscriteria zodat niet elk bedrijf hier maar een brievenbusfirma kan openen waar niemand op de loonlijst staat, puur en alleen om belasting te ontwijken.
- Ook moet Nederland nu echt inzetten op het aanpakken van oneerlijke belastingverdragen en het voorkomen van verdragsmisbruik.