The Justice Deficit
Geweld tegen vrouwen en meisjes is een van de meest voorkomende mensenrechtenschendingen. Dit geweld manifesteert zich op verschillende manieren, maar resulteert altijd in sociale controle over vrouwen en meisjes en in de beperking van hun vrijheden en hun mogelijkheden. En op die manier worden ook andere rechten belemmerd. Een derde van alle vrouwen krijgt te maken met geweld. Vrouwen en meisjes met een beperking zelfs nog vaker, en er is ook meer geweld als er bij de vrouwen of meisjes tegelijkertijd sprake is van omstandigheden als onvrijwillige migratie of als zij behoren tot een religieuze of etnische minderheid.
En in plaats dat de overheden hen beschermen tegen geweld door wetten en beleid in de praktijk na te leven, is het verbazingwekkend dat dit geweld juist zo vaak onbestraft blijft. Je zou verwachten dat overheden deze geweldplegers zouden straffen. Maar deze mishandelde vrouwen en meisjes ondervinden alleen maar tegenwerking: wetgeving die al dan niet expliciet geweld toestaat, zoals verkrachting binnen het huwelijk of huiselijk geweld; en vernederingen door de politie en justitie; tot zelfs stigma en armoede. De negatieve gevolgen die deze vrouwen en meisjes het hoofd moeten bieden, kunnen vrijwel onoverkomelijk zijn.
Dit alles wordt alleen nog maar erger gemaakt door de situatie waarin deze vrouwen vaak toch al verkeren: armoede, analfabetisme, gebrek aan bewegingsvrijheid, en dergelijke. In het ergste geval kan een vrouw of meisje haar leven of vrijheid riskeren, alleen maar door het doen van aangifte van verkrachting.
Veel van de landen waar ActionAid werkt, lijden nog onder de koloniale erfenis. Oude wetten die toentertijd de 19de-eeuwse Europeanen bevoordeelden, bestaan nog steeds. Deze worden in stand gehouden door archaïsche en misplaatste systemen die zich tegen de meeste burgers, in het bijzonder vrouwen en meisjes, keren. Regeringen houden dus dergelijke systemen en wetten in stand, ondanks de nadelige gevolgen voor meer dan de helft van hun bevolking.
Er wordt gelukkig al veel positieve verandering bewerkstelligd. Op het gebied van effectieve hervorming van wetten en beleid wordt campagne gevoerd en gelobbyd door vrouwenrechtenorganisaties, en door andere groepen in de samenleving, met steun van goedwillende parlementsleden die zich inzetten voor mensenrechten. En zo worden wetswijzigingen en beleidswijzigingen met betrekking tot geweld tegen vrouwen en meisjes gerealiseerd. Dergelijke organisaties brengen niet alleen wetswijzigingen tot stand, maar blijven ook de overhead onvermoeibaar onder druk zetten om deze wijzigingen ook te implementeren in de praktijk. Het aantal landen zonder wetten tegen huiselijk geweld wordt steeds minder, en sommige landen die tot nu toe absoluut niets tegen kindhuwelijken wilden doen, zijn zich daar nu toch over aan het beraden. In internationaal verband zie je dit terug in de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties: daarin wordt de cruciale rol van wezenlijke gerechtigheid voor vrouwen en meisjes erkend als voorwaarde voor vooruitgang in alle sectoren.
Maar er moet nog veel meer gebeuren. Discriminerende wetten moeten worden ingetrokken of aangepast, Iedereen moet naar de rechtbank kunnen stappen, en politie- en rechtbankpersoneel moet beter weten wat zij kunnen en mogen doen, en hun werk doen zonder te discrimineren. In de rechtspraak moet geweld tegen vrouwen en meisjes eenzelfde status krijgen als iedere andere misdaad. Overheden moeten hun verplichtingen nakomen zoals zij die in internationaal verband hebben onderschreven, en zich houden aan de universele mensenrechtennorm van niet-discrimineren, aan de wet en aan hun verantwoordelijkheid.
