A Just Transition II: Hoe groen is het lithium in onze accu’s?

Windmolens, zonnepanelen en batterijen voor elektrische auto’s spelen een belangrijke rol in de energietransitie om klimaatverandering aan te pakken. Deze duurzame technologieën vereisen bepaalde heel specifieke mineralen zoals kobalt, lithium, koper & mangaan. Om te kunnen voorzien in alle vraag naar windmolens en elektrische auto’s zal er meer mijnbouw plaatvinden. Dit brengt echter risico’s met zich mee omdat mijnbouw gelinkt worden aan mensenrechtenschendingen en milieuschade.

Al jaren werkt ActionAid met vrouwen in grondstofrijke landen, die negatieve gevolgen ondervinden door mijnbouw. Door de winning van koper, kobalt en mangaan in Congo, Zambia & Zuid-Afrika hebben veel vrouwen te maken met land-, lucht- en watervervuiling dat hun gezondheid en voedselzekerheid bedreigt. Daarnaast krijgen vrouwen bijna geen banen in de formele mijnbouwsector en hebben ze in de informele mijnbouwsector vaak te maken met geweld en afpersing.

Belangrijke ‘ingrediënten’ voor een echt duurzame energietransitie

In het event A Just Transition II: hoe groen is het lithium in onze accu’s? sprak ActionAid mee over het realiseren een écht duurzame transitie waarin vrouwen niet weer het hardst getroffen worden door de negatieve gevolgen van mijnbouw, maar waarin zij een integraal onderdeel zijn van oplossingen voor klimaatverandering.

• Mensenrechten & milieu moeten centraal staan

Tijdens het evenement was er geen twijfel dat het enorm belangrijk is dat klimaatverandering wordt aangepakt en dat de stap naar duurzame energievoorzieningen wordt gezet. Echt duurzaam wordt de transitie wel pas als er ook gekeken wordt naar het effect van ons handelen op mens en milieu in grondstofrijke landen. De geschiedenis moet zich niet herhalen door de ongelijkheid die al bestaat te vergroten en gemeenschappen, met name vrouwen, weer de dupe te laten zijn van ons handelen. Het is juist nu, met de groei van de vraag naar groene technologieën, van belang om gelijk de mensenrechtenschendingen en milieuschade aan te pakken en te voorkomen. Als we nu mensenrechten en milieu centraal stellen in de energietransitie hoeven we niet achteraf nog de veroorzaakte problemen oplossen.

Dit is het moment, aan het begin van de transitie, om te leren van eerder gemaakte fouten en klimaatverandering op eerlijk en rechtvaardige manier aan te pakken. We moeten ons niet blind staren op de eindproducten zonder dat we stil staat bij wat het echt heeft gekost om deze producten te maken.

• Inclusieve oplossingen

Echt duurzame oplossingen om klimaatverandering en mensenrechtenschendingen in de mijnbouwsector aan te pakken zullen alleen succesvol zijn als ze ontworpen en gedragen worden door iedereen. Vrouwen en andere gemarginaliseerde groepen moeten een centrale plek hebben in het ontwerpen en uitvoeren van de duurzame plannen. Pas dan zullen we echt instaat zijn om een wereld te creëren dat ook echt duurzaam is voor iedereen binnen en buiten Nederland.

• Volgende stappen

Er moet nog veel gebeuren om mensenrechtenschendingen in de mijnbouwsector aan te pakken en klimaatverandering tegen te gaan. Hoewel de burger ook een rol kan spelen door bewuster te zijn over het effect dat haar consumptie heeft op andere landen is het aan bedrijven, maar vooral aan de overheid om te waarborgen dat mensenrechten niet worden geschonden door mijnbouw. Nationaal wetgeving internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen zal een goede stok achter de deur zijn om te zorgen dat (mijnbouw)bedrijven mensenrechten en milieu respecteren in hun handelen.

Lees het verslag van de eerste Just Transition livecast over #ClimateJustice