Beter onderwijs door eerlijke belasting
Het meisje op de foto is Farness Nkhoma uit Malawi. Ze is 7 jaar en gaat niet naar school. Net als vele andere kinderen, wordt Farness indirect getroffen door belastingontwijking van multinationals die werkzaam zijn in Malawi. Want doordat deze multinationals fiscale regels naar hun hand zetten, loopt Malawi miljoenen aan belastinginkomsten mis. Geld dat keihard nodig is voor publieke voorzieningen zoals goed onderwijs.
Armoede in Malawi
Malawi is een van de armste landen ter wereld. Meer dan de helft van de bevolking leeft onder de armoedegrens en de gemiddelde levensverwachting is slechts 55 jaar. De scholen in Malawi verkeren in bedroevende staat. Overvolle klaslokalen, ongeschoolde leraren en verouderde lesmaterialen zijn eerder regel dan uitzondering. Deze omstandigheden maken het bijna onmogelijk voor de bevolking om uit de armoede te ontsnappen.
Hoewel Malawi rijk is aan grondstoffen, zijn het vooral (buitenlandse) multinationals die hiervan profiteren. Zij dragen amper belasting af door gebruik te maken van een systeem van belastingparadijzen en belastingvoordelen. En dat betekent dat de overheid minder geld heeft voor bijvoorbeeld onderwijs. Bovendien verdwijnt belastinggeld maar al te vaak in de zakken van onbetrouwbare ambtenaren. ActionAid helpt om deze problemen aan te pakken.
Onderzoek naar belastingontwijking door multinationals
Wij doen al jaren onderzoek naar belastingontwijking door multinationals en brachten vorig jaar een rapport uit over het Australische mijnbouwbedrijf Paladin, dat actief is in Malawi. Malawi bleek in zes jaar tijd zeker 43 miljoen dollar te zijn misgelopen doordat Paladin gebruikmaakt van een Nederlandse belastingconstructie (27,5 miljoen) en enorme belastingvoordelen in Malawi wist te verzilveren (15,6 miljoen). Daarmee had het land het jaarsalaris van 39.000 onderwijzers, 17.000 verpleegkundigen of 8500 dokters kunnen betalen. In totaal lopen ontwikkelingslanden elk jaar zo’n 200 miljard dollar mis door belastingontwijking. Dat is veel meer dan zij ieder jaar aan ontwikkelingshulp ontvangen.
ActionAid start uniek project
ActionAid vindt dat ontwikkelingslanden moeten delen in de opbrengsten die hun land genereert. Bedrijven maken immers gebruik van natuurlijke hulpbronnen en andere voorzieningen van het land. In 2016 gaan we daarom, met steun van NORAD (de Noorse overheid), van start met een innovatief programma in o.a. Malawi: het verbeteren van onderwijs door eerlijke belastingheffing. We voeren actie voor een eerlijker internationaal belastingsysteem en trainen de lokale bevolking om toe te zien op een juiste besteding van het belastinggeld.
Dit doet ActionAid:
- We voeren internationaal campagne om politiek en bedrijfsleven ervan te overtuigen dat belastingontwijking ten koste van ontwikkelingslanden moet worden tegengegaan.
- We trainen lokale gemeenschappen en actiegroepen in budget tracking, zodat zij kunnen zien of de belastinginkomsten van de overheid ook daadwerkelijk ten goede komen aan bijvoorbeeld leraren, schoolgebouwen en lesmateriaal.
- We doen onderzoek naar de staat van scholen en kwaliteit van onderwijs.
- Voor meisjes richten we Girls Clubs op, waar ze leren over vrouwenrechten en bijles krijgen.
- Voor volwassen vrouwen richten we Reflect Circles op, waar ze o.a. leren lezen en schrijven en voorlichting krijgen over het belang van onderwijs voor meisjes.