van de inwoners op het platteland leeft onder de armoedegrens
dollar verliest Zambia jaarlijks door belastingontduiking door mijnbouwbedrijven
van de mensen leeft van de landbouw
Volgens de Zambiaanse overheid loopt het land per jaar miljarden mis aan belastinginkomsten door belastingontwijking van multinationals. Terwijl belastinginkomsten hard nodig zijn om te kunnen investeren in openbare sociale voorzieningen zoals scholen, ziekenhuizen, openbaar vervoer en infrastructuur.
Daarentegen krijgen veel inwoners van het land te maken met de negatieve gevolgen van de mijnbouwindustrie, zoals landroof, vervuiling en conflicten. Vrouwen worden bij al deze problemen harder getroffen. Zij moeten door de vervuiling ver lopen voor schoon drinkwater, dragen zorg voor familieleden die ziek zijn geworden door de mijn en komen niet in aanmerking voor compensaties die de mijnen bieden. Daarnaast worden duizenden mensen gedwongen hun huis en grond te verlaten omdat het door de overheid verkocht of verhuurd is aan mijnbouwbedrijven. Vaak zijn de bewoners voor hun inkomsten afhankelijk van hun land voor voedsel, en zijn hun voorouders er begraven.
Caroline Machanga uit Zambia heeft drie kinderen en verdient haar geld met een klein marktkraampje, waar zij onder andere producten van multinational Zambia Sugar verkoopt. Op de foto laat ze het bonnetje zien van de 4,6 procent belasting die zij voor haar kraampje betaalt, terwijl de multinational Zambia Sugar slechts 0,5 procent hoeft af te dragen.
“Ik werk 15 uur per dag, 7 dagen per week, maar maak weinig winst,” vertelt Caroline. “We moeten veel belasting betalen.”
De regering van Zambia heeft gratis gezondheidszorg en onderwijs beloofd, maar verliest miljoenen door mazen in de belastingregels. “We gaan naar ziekenhuizen van de regering, maar daar zijn geen medicijnen,” vertelt Caroline. Ze kan haar kinderen niet naar betere scholen sturen, of hen gezonde maaltijden geven. De miljoenen die Zambia misloopt zouden ingezet kunnen worden om de gezondheidszorg en het onderwijs te verbeteren.
Zambia is één van de veertien landen waarmee ActionAid werkte aan modelwetgeving voor de mijnbouw. Dit unieke wetsvoorstel is erkend door de Afrikaanse Unie en zal, als deze wordt geïmplementeerd, veel sterker zijn dan het vrijblijvende systeem van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een geweldige stap voor milieu en mensenrechten in Zambia.
Onze lokale activisten in Zambia hebben succesvol gelobbyd voor een verhoging van de belasting op grondstoffenwinning, die steeg van 3 procent naar 6 procent.
Door 'REFLECT-Cirkels', een concept dat ActionAid in meerdere landen toepast, werden in totaal 22.000 boerinnen uit onder meer Zambia bewust gemaakt van hun rechten. Ook leerden ze lezen, schrijven en rekenen. Zo konden ze landrechten voor vrouwen aankaarten.
68 verkiezingskandidaten kregen leiderschaps- en campagnetraining op het gebied van vrouwen- en landrechten.
200 vrouwen in Zambia kregen een eigendomscertificaat voor hun land. 900 vrouwen sloten zich aan bij een coöperatie voor boerinnen.
340 boerinnen kregen dankzij ActionAid toegang tot agrarische middelen.
In 2015 werd door inwoners van Chingola een rechtszaak aangespannen tegen het Britse mijnbouwconglomeraat Vedanta. Volgens de inwoners zorgt kopermijn al sinds 2004 voor vervuiling van water en landbouwgrond. In 2015 besloot de rechter in Engeland al dat de getroffen inwoners het Engelse moederbedrijf verantwoordelijk mogen houden voor de acties van het dochterbedrijf in Zambia. Maar Vedanta vocht deze conclusie meerdere malen aan. In april 2019 werd door het Hooggerechtshof in het Verenigd Koninkrijk opnieuw het oordeel uitgesproken dat de zaak in het Verenigd Koninkrijk behandeld mag worden.
ActionAid werkt samen met netwerken en lokale organisaties om zo structurele verandering te realiseren.
Pagina aangepast op 12 maart 2019