Het nieuwe normaal?

Door Roos Hommes

Voor iedereen is er iets veranderd, en iedereen moet op haar of zijn manier wennen aan deze veranderingen. Alles is relatief in deze tijden van de corona pandemie. Ik ben thuis aan het werk en ik mis mijn familie, vrienden en collega’s. Het voelt benauwend, maar het valt mee.

Ook onze collega’s in landen over de hele wereld, van Zambia tot Bangladesh, hebben zich moeten aanpassen aan de nieuwe situatie. Niks is met elkaar te vergelijken, maar overal wordt gepraat over ‘het nieuwe normaal’. Wat is dat dan? Een wereld waarin mensenrechten wél worden gerespecteerd? Waarin we solidair zijn met elkaar? Niet alleen met je opa of je buren, maar ook met mensen in andere landen? Het zet me aan het denken en ik ben blij dat ActionAid zich hier al jaren voor inzet.

Groeiende ongelijkheden

Vanuit Nederland houden we nauw contact met ActionAid collega’s in het mondiale Zuiden, om op de hoogte te blijven van hun situaties. Ze delen de strategieën van hun overheid en hun innovatieve manieren om toch veilig te blijven werken. Het effect van de coronacrisis op groeiende ongelijkheid is een voor hen een grote zorg.

Helaas kan een deel van onze activiteiten niet doorgaan door de lockdowns die in veel landen van kracht zijn. Daardoor worden de stemmen van de mensen met wie wij werken nóg minder gehoord. Ook heeft niet iedereen toegang tot eten en schoon drinkwater, of tot correcte informatie over het virus en de gevolgen.

Als ActionAid werken we samen met lokale vrouwennetwerken. Op verschillende manieren lichten zij namelijk mensen in over de risico’s van het coronavirus en de gevolgen van de lockdown. Dat doen ze bijvoorbeeld via het internet en met het verzenden van sms-berichten, maar ook via illustraties en radio uitzendingen.

Het grote voordeel van deze netwerken van vrouwen is dat zij de leefomstandigheden kennen en daardoor precies weten waar andere vrouwen behoeften aan hebben. Dit is hard nodig, want op veel plekken in de wereld worden deze behoeften niet gezien (of genegeerd) omdat alleen mannen worden uitgenodigd om mee te praten over besluitvorming.

Een onmogelijke keuze

Niet iedereen heeft de mogelijkheid om hele dagen thuis te blijven. Voor eten en inkomen moeten veel mensen reizen, thuisblijven betekent honger. De mondiale voedselketen is ingestort, waardoor kwetsbare groepen vrijwel geen toegang tot eten meer hebben. In Kenia promoot ActionAid daarom kitchen gardens waarmee mensen hun voedsel zelf thuis kunnen verbouwen, maar op verschillende plekken wereldwijd worden ook voedselpakketten uitgedeeld.

Doorgaan voor structurele verandering

We zetten zoveel mogelijk de projecten voort die gaan over het beïnvloeden van het beleid en het verantwoordelijk houden van overheden of bedrijven. Juist om de kwetsbare groepen, die geregeld over het hoofd worden gezien, te steunen door middel van structurele veranderingen in beleid en praktijk.

In Mozambique ‘vertalen’ onze collega’s jargon in nationale landwetten zodat lokale gemeenschappen de wetten kunnen begrijpen. In Cambodja en Zimbabwe blijven partners en gemeenschappen rapporteren over de schadelijke activiteiten van internationale bedrijven, zoals mijnbouwbedrijven. In Zambia gaat ActionAid juist nú met ambtenaren in gesprek, die door de crisis meer tijd hebben. Op deze manier kunnen we rustig de ongelijkheden in de mijnbouw bespreken, net als de negatieve gevolgen van belastingontwijking voor de bevolking.

Weinig transparantie

Collega’s in onder andere Zimbabwe, Zambia en Kenia merken dat de overheid weinig transparant is over de budgetten voor de bestrijding van het coronavirus. Deze ActionAid kantoren monitoren de uitgaven en stimuleren hun overheid om het geld op effectieve manieren te besteden zodat ook juist de meest kwetsbare mensen, vooral vrouwen, hiervan gebruik kunnen maken. Ook is ActionAid in Kenia in gesprek met beleidsmakers over maatregelen voor na de coronacrisis, zodat deze ook werken voor de toekomst van vrouwen en kwetsbare groepen.

Blik op de toekomst

Dit brengt me dan ook bij de titel van mijn blog: het ‘nieuwe’ normaal. Laten we alsjeblieft niet teruggaan naar het oude normaal na deze crisis. Laten we leren van het verleden en deze (intelligente) lockdown gebruiken om na te denken over een betere wereld. Samen met onze collega’s, netwerken en gemeenschappen draagt ActionAid al jaren bij aan deze betere wereld, en zetten we ons ook in deze moeilijke tijden in voor het beschermen van mensen- en vrouwenrechten. We laten zien dat een betere wereld bestaat, waarin overheden de rechten van haar eigen bevolking beschermt in plaats van het naleven van de wensen van multinationals. Een wereld waarin de ene mening niet meer waard is dan een andere, en geld niet bepaalt hoeveel macht je hebt.

Deze pandemie is zo groot geworden omdat we met elkaar verbonden zijn in deze wereld. Het wordt tijd dat deze verbinding positief wordt voor iedereen. Laten we samen toe werken naar een duurzame en eerlijke wereld.