Blog: We steunen elkaar!

Door: Jannelieke Aalstein

We hopen dat het naar omstandigheden goed gaat met jou en je dierbaren! De huidige COVID-19 pandemie vraagt veel van onze veerkracht, onze vindingrijkheid en ons doorzettingsvermogen. Ook als je zelf niet ziek bent. Ineens thuis aan het werk, of harder dan ooit nodig buiten de deur. Helemaal alleen, of juist boven op elkaars lip. Met kids in huis die niet begrijpen wat er aan de hand is en eenzame ouderen op afstand.

In ons land, gesteund door een daadkrachtige overheid die stevige maatregelen neemt om levens en banen te redden. Gesteund door een zorgsector die staat als een huis en dagelijks weet bij te schakelen om ons zo goed mogelijk op te kunnen vangen als dat nodig blijkt. En winkels waar de schappen ook vandaag gewoon weer gevuld zijn. Meer dan ooit heb ik deze dagen al vaak gedacht: wat een mazzel dat wij in Nederland wonen.

Ook de solidariteit met anderen, die overal in nieuwe vormen zichtbaar wordt, is hartverwarmend. In mijn eigen stad Rotterdam struikel je (online) bijna over de lieve mensen, bijzondere initiatieven en onderlinge zorg (op afstand). We letten op elkaar, zorgen voor elkaar en proberen elkaar overeind te houden. Mooi én nodig.

Onderling verbonden

We zijn echter slechts zo veilig en gezond als de zwaksten onder ons. In Nederland, maar zeker ook op wereldschaal. In veel van de landen waar wij werken is toegang tot gezondheidszorg voor hele gemeenschappen helaas niet vanzelfsprekend. Ook nu niet. En wat betekent deze crisis voor landen waar de meeste mensen in de informele economie werken en dus geen overheidsback-up genieten? Landen waar mensen van dag tot dag leven en waar lang niet iedereen verzekerd is. En landen waar schoon water ook zonder crisis een privilege is. De huidige pandemie vergroot in die landen de druk op een systeem dat al wankel was.

Impact op vrouwen

Vooral op vrouwen in ontwikkelingslanden zien wij de druk op dit moment snel toenemen. Van eerdere crises als ebola en zika weten we dat vrouwen en meisjes extra kwetsbaar zijn, simpelweg omdat ze vaak al een achtergestelde positie hadden en bestaande ongelijkheden nu verder vergroot worden. Ook zijn vrouwen minder zichtbaar, minder automatisch betrokken bij crisisbesluitvorming, waardoor veel gender specifieke aandachtspunten over het hoofd worden gezien.

Veel vrouwen hebben nog altijd de taak om voor voedsel te (blijven) zorgen voor hun gezin. Dat vergroot hun kans, het virus op te lopen. En door het gemis van goede (en betaalbare) medische zorg zal ook de druk op thuis zorg toenemen en vooral bij vrouwen terecht komen. Ook zo riskeren ze hun gezondheid én zullen vrouwen eerder dan mannen hun (informele) baan en daarmee hun inkomen en onafhankelijkheid verliezen.

Ook water halen is een taak die traditioneel nog vaak bij vrouwen is belegd. En zeker in tijden van crisis betekent dat: lange afstanden afleggen om nog ergens schoon water te vinden. Met het feit dat vrouwen lang(-er) alleen van huis zijn, neemt ook de kans op seksueel geweld toe. En als de wegen naar hulp en netwerken dan ook nog verder ingeperkt worden…

Wat doen we nu al?

In ons werk staan gelijkheid en vrouwenrechten altijd centraal, dus ook nu stellen wij alles in het werk om vrouwen en hun gemeenschappen te steunen en beschermen. We staan in dagelijks contact met onze internationale collega’s – van Bangladesh tot Cambodja, van Kenia tot Zimbabwe, met ons hoofdkantoor in Zuid-Afrika – en zien de groeiende zorgen. Daarom wordt de situatie in al onze partnerlanden goed gemonitord en proberen we lopende programma’s in aangepaste vorm, waar mogelijk voort te zetten.

Ook op Europees niveau hebben we veel contact, om kennis uit te wisselen en er samen voor te pleiten dat “zorgen voor” niet ophoudt bij onze eigen landsgrenzen. En om samen, op verschillende niveaus, het belang van gender sensitieve hulp en wederopbouw te bepleiten.

We steunen elkaar; wereldwijd verbonden in deze bijna surrealistische tijden. En het is geweldig om te zien dat onze ActionAid-collega’s in bijvoorbeeld Kenia hulpprogramma’s ontwikkelen voor afgelegen gemeenschappen, mocht het coronavirus hen treffen. En in bijvoorbeeld Senegal hebben onze collega’s posters met plaatjes gemaakt, om mensen die niet kunnen lezen toch helder uit te leggen wat er speelt én hoe ze zich kunnen beschermen. En zo zijn er vele voorbeelden.

Blik op de toekomst

Gaat deze crisis kloven nog verder vergroten? Of houden we oog voor medemensen in andere landen, net zoals we nu op onze buren, familie en vrienden letten?

De keuzes die we de komende periode zullen maken bepalen de wereld waarin we straks leven. Deze crisis is een wereldwijd probleem, dat vraagt om een gezamenlijke aanpak. En als we ooit al een extra reden zochten om samen met anderen te werken aan een eerlijkere toekomst voor iedereen, dan is daar nu echt het moment voor. Een toekomst gebaseerd op gelijke kansen en rechten, empowerment van achtergestelde groepen en gemeenschappen, inclusie en gendergelijkheid.

Vanuit ActionAid zetten we daar vanuit volle overtuiging op in. Ik hoop dat jij ons daarbij blijft steunen! Van “social distancing” naar “spacious solidarity”. Zij aan zij. We hopen dat jij gezond blijft!