De stevige slottekst over de rechtvaardige transitie is aanleiding om de COP30 te vieren. Helaas deden rijke, ontwikkelde landen nog steeds geen serieuze toezeggingen om hun eerlijke aandeel aan klimaatfinanciering te leveren.
De grote winst van deze implementatie-top is de eerste concrete stap om een eerlijke transitie te realiseren. Voor het eerst zijn er duidelijke afspraken vastgelegd die ervoor zorgen dat gewone mensen – werknemers, gemeenschappen, kwetsbare groepen – worden beschermd en ook betrokken worden bij alle klimaatplannen. Belangrijker nog: er wordt een autoriteit opgericht die erop toeziet dat dit goed gebeurt.
“De doorbraak kwam niet van regeringen, maar van een vasthoudende coalitie van maatschappelijke organisaties, vakbonden, jongeren en feministische groepen. Niet in het minst door de niet-aflatende druk van inheemse groepen uit Brazilië. Terwijl overheden op alle andere dossiers vastliepen, laat dit resultaat zien dat maatschappelijke inzet het verschil kan maken op grote klimaattoppen”, zegt Agnes Schim van der Loeff vanuit Belém. “In een tijd van groeiende economische onzekerheid en klimaatscepsis is dit precies het signaal dat de wereld in de richting van echte oplossingen kan bewegen.”
Tegelijkertijd waren dit bijzonder stroeve onderhandelingen. Het gebrek aan klimaatfinanciering frustreert iedere vorm van vooruitgang. Landen in het mondiale Zuiden, die nu al de kosten dragen van een crisis die zij niet hebben veroorzaakt, hebben dringend steun van rijke landen nodig voordat zij nieuwe verplichtingen kunnen aangaan. Dat werd nergens zo scherp zichtbaar als bij het thema fossiele brandstoffen, dat opnieuw zonder financiering bleef en daardoor uit de officiële slottekst viel.
Rijke landen verwaterden de afspraken over de financiering van adaptatie – die cruciaal is voor het overleven van gemeenschappen in het mondiale Zuiden – door de gevraagde bedragen te verlagen en de datum verder naar achteren te duwen tot 2035.
Agnes Schim van der Loeff: “Tien jaar uitstel is onvoorstelbaar lang voor gemeenschappen die nu al moeten leven met levensbedreigende gevolgen van de klimaatcrisis. Als rijke landen niet over de brug komen, verankert dit besluit klimaatongelijkheid voor de komende tien jaar.”
Wil het Belem Action Mechanism voor een rechtvaardige transitie een doorbraak forceren, en wil de wereld nog een kans hebben om de ergste gevolgen van de klimaatcrisis af te wenden, dan moeten rijke landen écht biljoenen aan klimaatgeld bij gaan dragen, stelt ActionAid.