Nieuwe minister(s), nieuwe kansen!

De afgelopen weken waren een drukke tijd voor politiek (en betrokken) Nederland. Prinsjesdag, de begroting voor het jaar 2018, een nieuw kabinet op het bordes en bijbehorend regeerakkoord. Na maandenlange onderhandelingen en onzekerheid, komt er stukje bij beetje meer duidelijkheid over wat we kunnen verwachten qua beleid in de aankomende maanden en jaren. Zo sprak de Tweede Kamer vorige week met de nieuwe minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking over de begroting. In de Tweede Kamer gaf minister Kaag aan de komende tijd graag in gesprek te willen gaan met maatschappelijke partners om haar beleid verder vorm te geven. Wij geven de nieuwe minister en de beleidsmakers alvast wat aanbevelingen mee.

Aanbevelingen voor het nieuwe kabinet

Eerder schreven wij al over de begroting, met name over de bezuinigingen die ertoe leidden dat Nederland wéer onder de ODA-norm viel. Een andere zorg is dat een deel van het budget besteed wordt aan zaken die geen ontwikkelingssamenwerking zijn. Zo gaat een deel naar opvang van vluchtelingen in Nederland. Nieuwe middelen die worden vrijgemaakt, worden besteed aan opvang in de regio en noodhulp. Korte-termijn oplossingen dus voor ingewikkelde problemen. Wij geloven dat er structurele oplossingen moeten komen, bijvoorbeeld door investeringen in voedselzekerheid en vrouwenrechten.

Gelukkig sprak de minister in het begrotingsdebat al over het aanpakken van grondoorzaken om de grote problemen van deze tijd (klimaatverandering, ongelijkheid, armoede en conflict) op te lossen. Om deze problemen structureel aan te pakken zijn visie en coherent beleid van belang. Wij zijn daarom ook zeer verheugd dat de minister het belang van beleidscoherentie, mensenrechten, vrouwenrechten en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen meerdere keren noemde tijdens het debat. Om deze inzet tot een succes te maken wil ActionAid de minister en de Nederlandse regering daarom graag de volgende dingen meegeven.

1. Maak een einde aan belastingontwijking. Wie de afgelopen tijd het nieuws heeft gevolgd, heeft de Paradise Papers of het debat over de dividendbelasting wel voorbij zien komen. Daaruit kan de volgende conclusie getrokken worden: Nederland blijft een belangrijke spil in de internationale belastingontwijking, waarbij bedrijven vooral veel winnen en ontwikkelingslanden en burgers de klos zijn. Nederland is een belastingparadijs en de inzet van de regering om hier wat aan te doen is tot nu toe mondjesmaat. Zo werd bijvoorbeeld de positieve inzet van het vorige kabinet om meer transparantie te creëren rond belasting van bedrijven teruggedraaid. ActionAid roept de nieuwe beleidsmakers op om met effectieve maatregelen te komen om belastingontwijking tegen te gaan.
2. Pak honger aan en zorg meteen dat mensen weerbaarder worden tegen klimaatverandering. Momenteel zijn er 2 miljard mensen ondervoed en de FAO geeft in een recent rapport aan dat de honger in de wereld toeneemt. Een belangrijke schakel in het aanpakken van het voedselprobleem zijn kleinschalige boeren en in het bijzonder boerinnen; zij produceren namelijk het merendeel van voedsel in ontwikkelingslanden. Maar hun voedselproductie wordt van alle kanten bedreigd, van klimaatverandering, rampen en conflict tot landroof door bedrijven. Toch kwam tijdens het begrotingsdebat voedselzekerheid en landrechten nauwelijks aan bod. Terwijl dit juist zo’n belangrijk thema is wanneer het gaat om het aanpakken van grondoorzaken. ActionAid roept de nieuwe Minister en beleidsmakers dan ook op om blijvend te investeren in lokale, duurzame voedselproductie waarbij het recht op voedsel, landrechten en kleinschalige boer(inn)en centraal staan.
3. Stel vrouwenrechten centraal. Uit ActionAid ervaring blijkt hoe belangrijk het is dat vrouwen en hun rechten centraal staan. Vrouwen spelen namelijk een cruciale rol in de grote uitdagingen van onze tijd, maar hun rechten en stem worden nog te vaak genegeerd. Zo vinden veel investeringen door bijv. mijnbouwbedrijven plaats zonder dat vrouwen geconsulteerd worden, maar die wel grote gevolgen hebben voor hun toegang tot land en schoon drinkwater. Vrouwen worden ook onevenredig getroffen door de toenemende crises, denk bijvoorbeeld aan hun zorgtaken die toenemen of onveilige situaties die ontstaan. Tegelijk zien we in de praktijk dat als vrouwen meer leiderschap krijgen in dit soort situaties, zijzelf en hun gemeenschap hiervan profiteren.

Het is mooi om te horen dat minister Kaag zich sterk wil maken voor vrouwenrechten, op verschillende beleidsterreinen, en dat zij met een samenhangende visie komt op dit onderwerp. Wij roepen de nieuwe minister en beleidsmakers op om zich in te zetten voor een samenhangend genderbeleid waarbij vrouwenrechten worden meegenomen bij de verschillende speerpunten (voedselzekerheid, water) maar ook bij handel en investeringen. Uit bovenstaande voorbeelden blijkt hoe belangrijk dit is.

ActionAid zal zich hard blijven maken voor deze (en meerdere!) belangrijke zaken. Wij wensen de nieuwe beleidsmakers heel veel succes en wijsheid in hun nieuwe rol en kijken uit naar een constructieve samenwerking!

Zie ook onze input naar de Tweede Kamer voor de begrotingsonderhandelingen en onze brieven naar minister Kaag en minister Zijlstra.

Daarnaast hebben wij o.a. bijgedragen aan de input van Partos over beleidscoherentie , aanbevelingen van Wo=Men over gender gelijkheid en een brief aan de nieuwe ministers over landrechten en rechten van inheemse volkeren.