De begroting Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking: het ministerie moddert voort
De hoedjesparade is voorbij, de koning heeft de troonrede opgeborgen: de Miljoenennota is gepubliceerd. Ook het budget voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking is bekend. Met de toenemende ongelijkheid en honger in de wereld en gemeenschappen die nu al lijden onder de gevolgen van klimaatverandering, verwachtten wij een ambitieuze begroting. Helaas is niets minder waar, het ministerie moddert voort.
Ondanks mooie woorden in het regeerakkoord en ongetwijfeld goede pogingen van D66 en CU, voldoet het budget bij lange na niet aan internationale afspraken. Deze verantwoordelijkheid wordt ondanks de aantrekkende economie doorgeschoven naar het volgende kabinet. Dat niet alleen, zelfs met de beperkte middelen neemt de vervuiling van het budget toe. Het versterken van zowel BV Nederland als fort Europa wordt deels bekostigd uit budget bestemd voor de allerarmsten. Onethisch!
Hulp en handel?
Sinds een aantal jaren zijn de ministeries voor Buitenlandse Handel én Ontwikkelingssamenwerking gecombineerd. De koning noemt het inmiddels ‘de beproefde combinatie van hulp en handel’. Het is waar dat de scheidingslijn tussen hulp en handel vervaagt. Bedrijven worden niet alleen ingeschakeld om bij te dragen aan duurzame ontwikkeling, zij mogen ook mee snoepen van het budget. Zo krijgen zij de helft van het klimaatfonds en een groot deel van het fonds voor voedselzekerheid. Na het publiceren van de nota waarschuwde ActionAid al dat de balans tussen hulp en handel is doorgeslagen. Met deze begroting staat het zwart op wit.
Ten tweede gaan er nog veel te vaak dingen mis – mensenrechtenschendingen door bedrijven zijn aan de orde van de dag. Vervuiling, landroof, textielarbeidsters die voor een hongerloontje in een fabriek werken, noem maar op. Als bedrijven écht willen bijdragen aan duurzame ontwikkeling, zouden ze eerst even in de spiegel moeten kijken. Ook het ministerie zou veel beter af zijn als ze al die miljoenen die nu worden besteed aan private sector ontwikkeling zouden overhevelen naar het waarborgen van standaarden en mensenrechten.
Nederland, neem je verantwoordelijkheid!
ActionAid was enthousiast over de geweldige woorden van minister Kaag over ‘het aanpakken van grondoorzaken’. Investeringen in onderwijs en werkgelegenheid zijn heel mooi – maar zullen weinig doen om structurele armoede en ongelijkheid op te lossen zonder het grotere plaatje te bekijken. Nog steeds worden grondoorzaken vooral in het Globale Zuiden gezocht, terwijl de effectiviteit van internationale samenwerking enorm zou toenemen met meer aandacht voor grondoorzaken die in Nederland liggen. De Monitor Brede Welvaart geeft aan dat Nederland een ‘hoge druk uitoefent op de welvaart van ontwikkelingslanden’. Dit betekent dat Nederland de beperkte investeringen in ontwikkeling met de andere hand weer wegneemt, waardoor ontwikkelingslanden nada hebben aan de mooie woorden. Dit gebeurt bijvoorbeeld door onze ongekend hoge invoer van grondstoffen en biomassa (hallo landroof, vervuiling en andere mensenrechtenschendingen!) of via onze uitstoot van broeikasgassen. Ook belastingontwijking, waar Nederland een grote rol in speelt, treft ontwikkelingslanden hard. Ook het nieuwe belastingplan door staatssecretaris Snel toont weinig ambitie om dit tegen te gaan.