SOMO en ActionAid hebben onder meer financiële jaarverslagen onderzocht om na te rekenen hoeveel belastingvoordeel de drie bedrijven hebben ontvangen. De oliegiganten genoten in Nigeria vanaf 1999 een uitzonderlijk lange belastingvrijstelling en royale aftrekmogelijkheden, terwijl ze al vanaf 2005 winstgevend opereerden. “Onderzoek naar belastingvoordelen is vrij lastig omdat bedrijven die ervan profiteren er volstrekt niet open over zijn”, vertelt onderzoeker Mark van Dorp van SOMO. “Uit dit onderzoek blijkt dat het om een uitzonderlijke ruime tax break gaat: ná de eerste vijf jaar vrijstellingen lekte nog minstens 3,3 miljard USD weg.”
De vrijstellingen bedragen meer dan twee keer het jaarlijkse budget voor gezondheidszorg in Nigeria. ActionAid in Nederland, Nigeria en Groot-Brittannië zijn zeer kritisch over deze royale tax breaks. Onderwijs, infrastructuur en zorg staan in Nigeria op een bijzonder laag peil, vanwege een gebrek aan overheidsinkomsten. Van elke honderd Nigeriaanse kinderen halen er vijftien hun vijfde verjaardag niet. Elf miljoen kinderen kunnen niet naar school. Van de 182 miljoen inwoners moeten 110 miljoen mensen zien te overleven van minder dan een dollar per dag.
”Zulke tax breaks zijn enorme weggevers aan de oliebedrijven, bovenop hun reguliere winsten”, stelt Gijs Verbraak beleidsadviseur Tax Justice van ActionAid Nederland. “Ondertussen hebben de Nigerianen te weinig belastinginkomsten om goed onderwijs en goede zorg te ontwikkelen.”
De nieuwe cijfers in het onderzoek zijn geverifieerd door fiscale experts uit Europa en Nigeria. De bevindingen zijn eind 2015 en begin 2016 voorgelegd aan de drie bedrijven in het consortium. NLNG, Shell, Total en ENI hebben de uitkomsten van het onderzoek niet weerlegd. Uit eerder ActionAid-onderzoek kwam al naar voren dat ontwikkelingslanden jaarlijks tenminste 138 miljard USD aan belastinginkomsten mislopen door belastingvoordelen voor multinationals. De hulporganisatie vindt dat bedrijven verplicht moeten worden om hun fair share bij te dragen aan de publieke voorzieningen in ieder land waar ze opereren en dat zij voortaan open moeten rapporteren over zaken als winsten, belastingen en belastingvrijstellingen.
Het Nederlands-Britse Shell, het Franse Total en het Italiaanse Eni maken deel uit van NLNG, een consortium dat Liquefied Natural Gas, ofwel vloeibaar aardgas produceert in Nigeria. De gaswinning vergde nieuwe investeringen, maar die zouden ook zonder belastingvoordelen zijn terugverdiend. SOMO en ActionAid onderzochten deze uitzonderlijk lange tax breaks, die in een speciale Nigeriaanse wet zijn verankerd. Zorglijk is dat er een nieuwe wet in de maak is die meer buitenlandse bedrijven tax breaks van tien jaar gunt.
ActionAid in Nigeria roept het Nigeriaanse parlement op om dit wetsvoorstel terug te draaien, zodat bedrijven daadwerkelijk gaan bijdragen aan de ontwikkeling van het land. ActionAid in Nederland wil dat de Nederlandse overheid Shell aanspreekt op het accepteren van excessieve tax holidays in ontwikkelingslanden. ActionAid en SOMO voeren met een aantal organisaties de internationale campagne voor Tax Justice.
Einde persbericht. Voor meer informatie:
ActionAid-briefing “Leaking revenue” met aanbevelingen SOMO onderzoek “How Shell, Total en ENI benefit from tax breaks in Nigeria’s gas industry”