van onze elektriciteit wordt geproduceerd door verbranding van fossiele grondstoffen zoals steenkolen.
verschillende grondstoffen zitten er in je mobiele telefoon.
sneller groeit het aantal mobiele apparaten dan het aantal mensen op aarde.
Mijnbouwbedrijven hebben veel macht. Ze sluiten deals met overheden en omwonenden hebben niet of nauwelijks inspraak. Zij moeten soms van de ene op de andere dag hun grond verlaten waarop ze dikwijls al generaties leven. Toegezegde compensatie blijft vaak uit en de alternatieve locatie is dikwijls minder vruchtbaar. Zeer pijnlijk voor de vrouwen die juist in de landbouw hun geld moeten verdienen. In te kleine, huizen zonder stromend water en elektriciteit proberen de vrouwen zo goed als het gaat voor hun gezin te zorgen.
Wanneer gemeenschappen blijven wonen in de buurt van de mijn, ondervinden zij veel hinder van de grondstoffenwinning. Door mijnbouw raken grond- en drinkwater ernstig vervuild. Metaalresten en chemicaliën verdwijnen in de rivieren. Het water vormt een bron van besmetting, vooral voor kinderen. Doordat de grond onvruchtbaar raakt, kunnen er geen inkomsten uit landbouw worden gegenereerd. Voor water moet de gemeenschap op zoek naar een andere bron.
Hoewel mannen gebukt gaan onder het loodzware werk in de mijnen en daardoor vaak gezondheidsklachten krijgen, zijn vrouwen op een andere manier slachtoffer. Zij komen niet in aanmerking voor compensatie van de afgenomen grond, moeten vaak verder lopen voor het halen van water, moeten elders hun voedsel verbouwen en zijn meer tijd kwijt door de zorg voor zieke familieleden. Door hun toegenomen werklast, hebben vrouwen en meisjes minder tijd om naar school te gaan, te leren en een baan te zoeken. Sommige vrouwen zien zich soms zelfs genoodzaakt om zich te prostitueren, met alle gezondheidsrisico’s van dien, om zo de eindjes aan elkaar te knopen.
Elizabeth Mthethwa (64) woont in Ermelo, Zuid-Afrika, genoemd naar de gelijknamige plaats in Nederland. Hier staat ook de Imbabala kolenmijn, die inmiddels is gesloten maar de omwonenden in schrijnende omstandigheden achterliet. Wat ooit vruchtbare landbouwgrond was, is verworden tot een zwart, licht ontvlambaar maanlandschap. De geplunderde bodem is instabiel geworden, met gevaar op instorting. Dat laatste werd Elizabeth’s zoon fataal.
“Dlozi was op zoek naar achtergebleven steenkool om op te kunnen koken,” vertelt Elizabeth in tranen. “Toen de mijn instortte, werd hij bedolven. Mijn andere zoon heeft het werk voortgezet, want we zijn nog steeds de begrafenis en het graf van zijn broer aan het afbetalen. Ik leef in constante angst dat hem hetzelfde zal overkomen.”
ActionAid wil dat mensen in ontwikkelingslanden profiteren van hun bodemschatten en niet onevenredig benadeeld worden door de gevolgen van grondstofwinning. Dit doen we door de lokale bevolking te informeren en te trainen, zodat ze zelf hun rechten kunnen verdedigen en opeisen. We helpen vrouwen in mijnbouwgebieden met voorlichting, onderzoek, rechtsbijstand en compensatie. Ook doen we onderzoek naar mijnbouwbedrijven en roepen we hen ter verantwoording als zij wet en regelgeving omtrent mensenrechten, vrouwenrechten, milieu en belastingen niet naleven. Vanuit Nederland gaat ActionAid in gesprek met bedrijven die grondstoffen inkopen om te zorgen dat zij alleen grondstoffen gebruiken die op een nette manier gemijnd zijn. We dringen bij de overheid op aan op beleid waarin de instemming van omliggende gemeenschappen bij een mijnbouwproject goed is vastgelegd. Bij al deze gesprekken gaat onze speciale aandacht middels een ‘gender analysis’ uit naar de impact van mijnbouw op vrouwen.
uit 13 landen bundelden met steun van ActionAid hun krachten in het IANRA-netwerk: de enige Afrikaanse alliantie die opkomt voor de rechten van mensen in mijnbouwgebieden.
’s werelds eerste eerlijke mobiele telefoon werd in 2010 bedacht en mede-opgericht door ActionAid. Inmiddels is het een zelfstandig bedrijf met meer dan 100.000 klanten.
ActionAid ontwikkelde de allereerste modelwetgeving voor de mijnbouw. Dit unieke wetsvoorstel is in samenwerking met lokale gemeenschappen en werkgroepen van de Afrikaanse Unie ontwikkeld, en zal als deze wordt geïmplementeerd, veel sterker zijn dan het vrijblijvende systeem van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een geweldige stap voor milieu en mensenrechten in Afrika.
leidde ActionAid op in Zuid-Afrika om misstanden in de mijnbouw vast te leggen. Deze rapportages waren onmisbaar bij de salarisonderhandelingen van de Manikana mijnwerkers en de omwonenden van AngloPlat.
Sophie Kwizera is Beleidsadviseur Grondstoffen bij ActionAid in Nederland. Vanuit haar functie richt ze zich op het tegengaan van misstanden in de mijnbouwsector in Afrika en werkt ze samen met lokale partners, overheid en bedrijven aan oplossingen om de grondstoffenwinning eerlijk te maken. Voorheen werkte Sophie op conflictresolutie in het Grote Meren gebied van Afrika bij The Hague Peace Projects.
Pagina aangepast op 26 maart 2019