4 redenen waarom de coronacrisis vrouwen hard treft

In maart 2020 verklaarde de World Health Organisation (WHO) de uitbraak van het COVID-19 virus tot pandemie. Het virus verspreidt zich razendsnel over de wereld en heeft overal grote gevolgen. Zoals vaker bij crises en rampen, worden ook nu bestaande ongelijkheden verder vergroot. Vrouwen trekken aan het kortste eind.

Vrouwen en meisjes die leven in armoede zijn extra kwetsbaar in crises als deze. Dat zagen we ook bij vorige ziekte-uitbraken, zoals ebola. Een van de redenen is dat 2 op de 3 vrouwen in de wereld werkt in de zogeheten informele economie – werk dat niet zichtbaar is in nationale cijfers. Het gaat daarbij om bijvoorbeeld onbetaalde zorgtaken, vrijwilligerswerk of werk dat niet geregistreerd wordt bij de overheid.

Onbetaald werk neemt toe

Vrouwen doen drie keer meer onbetaalde zorgtaken dan mannen. Hieronder valt het zorgen voor zieke familieleden, waarvan het aantal door de crisis enorm gaat toenemen. In de landen waar ActionAid werkt is medische zorg vaak niet vanzelfsprekend. Zo telt Tanzania bijvoorbeeld maar twee dokters per 10.000 inwoners, terwijl de WHO aangeeft dat er tenminste 44 artsen nodig zijn per 10.000 inwoners om adequate zorg te kunnen verlenen.

Ook het halen van water en eten is vaak een taak van vrouwen in meisjes. Risico’s die daaraan kleven zijn het bezoeken van drukbevolkte markten en winkels, waar het virus makkelijk overgedragen kan worden. Andere onbetaalde zorgtaken omvatten de zorg voor kinderen, die eveneens exponentieel toeneemt door de massale sluiting van scholen en kinderdagverblijven, voor zover die al aanwezig zijn.

Inkomen valt weg

Terwijl het onbetaalde werk toeneemt, valt het betaalde werk juist weg. Vrouwen die buitenshuis in de informele economie werken, hebben te maken met slechte arbeidsvoorwaarden, zoals het ontbreken van een arbeidsovereenkomst, ziekteverlof of werkloosheidsuitkering. Zij lopen meer risico om hun baan te verliezen, en bovendien betekent geen baan voor hen: geen inkomen. En op overheidssteun kunnen zij niet rekenen.

Vrouwen worden onvoldoende gehoord

Ook in leidinggevende, besluitvormende functies zijn vrouwen zwaar ondervertegenwoordigd: zij vervullen slechts 25 procent van de management- en parlementaire functies. Hierdoor worden de noden en rechten van vrouwen structureel over het hoofd gezien, onder andere binnen de humanitaire hulpverlening. Aan middelen zoals maandverband, babyvoeding, sanitaire voorzieningen en veiligheid voor vrouwen wordt lang niet altijd gedacht.

ActionAid maakt zich ook grote zorgen over de situatie in vluchtelingenkampen, die dichtbevolkt zijn waardoor afstand van elkaar houden bijna onmogelijk is. Met name voor vrouwen en meisjes zijn sanitaire voorzieningen schaars. Het opvolgen van hygiënische maatregelen is daardoor lastig. Wij vinden het, zeker nu, essentieel dat vrouwen meebeslissen én crisis- en humanitair beleid gender-sensitief is.

Geweld tegen vrouwen neemt toe

Door de wereldwijde lockdowns en noodgedwongen thuisisolatie zien we dat spanningen, en problemen binnenshuis toenemen. Dit leidt tot meer huiselijk geweld tegen vrouwen en meisjes. Daar komt nog bij dat het nu extra moeilijk is om hulp in te schakelen.