Het is terecht dat het Europees Parlement stelt dat er eerlijke onderhandelingen nodig zijn voor belastingverdragen met ontwikkelingslanden. Daarom roept de EU de lidstaten op om het model van de Verenigde Naties te gebruiken als minimum. Want, zoals wij al aantoonden in ons rapport ‘Mistreated’ uit 2016, belastingverdragen met ontwikkelingslanden pakken vaak nadelig uit voor deze landen. Middels deze afspraken zorgen ze ervoor dat multinationals bijna of geen belasting hoeven te betalen in hun land. Zo lopen ze geld mis dat ze anders hadden kunnen besteden aan publieke diensten zoals gezondheidszorg. Vooral vrouwen worden hier geraakt omdat zij het meest gebruik maken van deze diensten.
Daarom steunt ActionAid de oproep van het Europees Parlement van harte. Zorg dat lidstaten meer rekening houden met de gevolgen, zowel positief als negatief, van hun belastingbeleid op ontwikkelingslanden. Niet alleen de afspraken tussen lidstaten en ontwikkelingslanden, maar ook de gevolge van het gehele Europese belastingbeleid voor die landen.
“Sinds 2015 al hamert het Europese Parlement er bij de lidstaten op dat die beter moeten onderzoeken wat de negatieve gevolgen van hun belastingbeleid kunnen zijn op ontwikkelingslanden”, zegt Lis Cunha, EU-beleidsmedewerker bij ActionAid International. “Er zijn veel verschillende instrumenten waar ze gebruik van kunnen maken om dit soort analyses uit te voeren. De vraag is dan ook waarom er zo weinig voortgang is gemaakt. Hopelijk zal de nieuwe resolutie van het Parlement het verschil maken”.
De oproep van het Europese Parlement om een fiscale instantie bij de VN op te richten is dan ook bijzonder relevant. Ontwikkelingslanden kunnen namelijk alleen bij de VN op een gelijkwaardige wijze deelnemen aan discussies over de herziening van het internationale belastingsysteem.
In het rapport spreekt het Europese Parlement haar teleurstelling uit over de trage voortgang in de Europese Raad met het ‘openbare belastingrapportage’ per land voorstel. Dit zou betekenen dat bedrijven verplicht transparant moeten zijn over de belastingen die zij wereldwijd betalen. Dit voorstel werd al langer dan een jaar tegengehouden in de Raad door sommige lidstaten. Op 28 maart 2019 heeft het Europees Parlement een aangepaste tekst over dit wetsvoorstel aangenomen.
“Dit is een belangrijk EU voorstel dat belangrijke positieve gevolgen kan hebben voor ontwikkelingslanden. Zij hebben nu namelijk niet dezelfde toegang tot belastinginformatie als de lidstaten. Ook lukt het hen niet altijd om gebruik te maken van de belastinginformatie die door de OESO verstrekt wordt”, zegt Lis Cunha. “Daarom doen we een dringend beroep op de Raad om nu eindelijk tot actie te komen en met voorstellen te komen om dit wetsvoorstel erdoor te krijgen.”
Ook heeft het Europees Parlement Nederland toegevoegd aan een lijst met in totaal zeven EU-landen die “eigenschappen vertonen van belastingparadijzen” en volgens het parlement “agressieve belastingplanning faciliteren”. Dit naar aanleiding van een motie van PvdA Europarlementariër Paul Tang. Nederland ontzegt andere EU landen met dit beleid 11,2 miljard euro aan belastinginkomsten. De andere landen op de lijst zijn België, Cyprus, Hongarije, Ierland, Luxemburg en Malta.
Staatssecretaris Menno Snel reageerde middels een Kamerbrief om dit bericht te ontkennen. En om aan te geven dat Nederland een aantal maatregelen heeft genomen om belastingontwijking tegen te gaan. Helaas zijn dit slechts halve maatregelen: het is hem namelijk gelukt om maatregelen die Nederland van de EU moest nemen tegen bedrijven die hun winst verschuiven naar belastingparadijzen om zo belasting te ontwijken ernstig af te zwakken (lees ook de op-ed van collega Gijs hierover). De nieuwe regels leggen multinationals geen strobreed in de weg om belasting te ontwijken. Door de lat zo laag te leggen legitimeert en promoot Nederland zelfs zulke schadelijke constructies.
ActionAid ondersteunt de oproep van het Europees Parlement aan bedrijven om te zorgen dat zij een eerlijk belastingbeleid voeren, en dat zij hun verantwoordelijkheid nemen om mens & milieu te respecteren door het toepassen van mensenrechtenstandaarden. Zoals ActionAid eerder al zei in het manifest: wanneer bedrijven hun eerlijke aandeel aan belasting betalen in ontwikkelingslanden kan dit sterk bijdragen aan positieve verandering en bescherming van mensenrechten. Het wordt tijd dat Nederland échte stappen gaat zetten om hier aan bij te dragen.
Opmerkingen voor de redactie:
Neem voor meer informatie contact op met Elliaa Jutte, persvoorlichter ActionAid via 06-26365284 of elliaa.jutte@actionaid.org.