Afrikadag 2022: Op naar eerlijke belastingen en een feministisch Afrika-beleid
Op 28 mei was het zover: de Afrikadag in het KIT. Een dag die in het teken stond van samen sparren over cruciale thema’s binnen moderne ontwikkelingssamenwerking. ActionAid was erbij om mee te praten over eerlijke belastingafspraken en na te denken over hoe we ervoor kunnen zorgen dat de Nederlandse Afrika-strategie ook voor vrouwen werkt.
Eerlijke belastingafspraken: mondiaal orgaan noodzakelijk
Wist je dat ontwikkelingslanden jaarlijks zo’n 200 miljard dollar aan inkomsten mislopen? Goede gezondheidszorg en kwalitatief onderwijs zijn hiervan de dupe. De oorzaak? Belastingontwijking. In een poging belasting eerlijk te maken en belastingontwijking aan te pakken worden daar afspraken over gemaakt binnen de OESO en de Verenigde Naties.
Arnold Merkies van Tax Justice NL legt haarfijn uit hoe deze afspraken tot stand komen. “Kleine economieën hebben weinig onderhandelingsmacht”, schetst hij. “Er is geen internationale belastingdienst.” Binnen de OESO, waar nu belastingafspraken worden geregeld, hebben kleine economieën weinig inspraak en dat leidt tot belastingontduiking en ontwijking. Joep Schenk (beleidsonderzoeker IOB) vertelt over de Evaluatie Ondersteuning van Ontwikkelingslanden bij belastingheffing. “Een van de aanbevelingen is dat Nederland meer prioriteit moet maken van de belangen van OS-landen.”
Gijs Verbraak (beleidsmedewerker ActionAid) stipt aan dat met name vrouwen de dupe zijn van oneerlijke belastingafspraken. “Zij zijn meer afhankelijk van publieke voorzieningen”, legt hij uit. Tijd voor een alternatief. “Er is meer democratie nodig voor het maken van eerlijke belastingafspraken, zodat iedereen inspraak heeft.” De mogelijk oplossing: de Verenigde Naties als mondiaal orgaan voor afspraken over belastingen. “Als je het mondiaal aanpakt, dicht je de gaten. Dan wordt het moeilijk voor bedrijven om belasting te ontduiken.”
Afrika-strategie: mét vrouwen in plaats van over vrouwen
Werkt de Afrika-strategie ook voor vrouwen? Bij die vraag werd stilgestaan onder leiding van moderator en ActionAid Nederland directeur Marit Maij. “Wij vinden het belangrijk dat de Nederlandse regering met een nieuwe strategie komt op buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking ten aanzien van Afrika en dat de positie van vrouwen daarin ook wordt meegenomen”, licht ze toe.
De Zuid-Afrikaanse activist Fatima Vally (MACUA/WAMUA) komt op voor de rechten van Zuid-Afrikaanse mijnbouwcommunities en de positie van vrouwen in het bijzonder. “Simpel gezegd: waar vrouwen in de mijnbouwcommunities om vragen is dat er niet langer dingen worden besloten zonder hen.” D66 Europarlementarier Samira Rafaela hamert ook op het belang van het betrekken van vrouwen. “We hebben vrouwen nodig aan de onderhandelingstafel, om er zeker van te zijn dat de buitenlandstrategie gender-responsief is. Er liggen zeker kansen voor de toekomst, zolang we vrouwen maar weten te betrekken.”
UN Women NL bestuurslid Sahar Afzal doet nog een duit in het zakje: “Vrouwen hebben andere behoeften. Bijvoorbeeld als je kijkt naar oorlogen en conflicten: gendergerelateerd geweld. Het is heel belangrijk om op een gendersensitieve, intersectionele manier ernaar te kijken.
De sessie wordt beklonken met een krachtig slotpleidooi van Vally: “Afrika zit niet te wachten op liefdadigheid. Wat we wel willen zijn vruchtbare samenwerkingen en solidariteit.”