mensen wereldwijd zitten gevangen in moderne slavernij
meer mensen zitten nu vast in moderne slavernij vergeleken met 2016, een schokkende toename
vrouwen en meisjes moeten gedwongen arbeid verrichten, waaronder sekswerk, of zitten vast in een gedwongen huwelijk
Als je denkt aan slavernij, denk je ongetwijfeld aan het gitzwarte verleden van de trans-Atlantische slavenhandel. Maar ook vandaag de dag werken mensen in fabrieken, naaiateliers en in de landbouw wereldwijd voor te weinig loon onder erbarmelijke omstandigheden. Als ze hun targets niet halen wordt hun salaris ingehouden of komt er geweld aan te pas. Maar stoppen is ook geen optie, want dan komt er helemaal geen eten meer op tafel.
Migreren naar een ander land, weg van familie en vrienden, in de hoop op een beter leven. Het is voor mensen in armoede vaak de enige manier om te overleven. Daar maken mensenhandelaren gretig misbruik van. Zij beloven de wereld: een visum, een goedbetaalde baan als hulp in de huishouding of in de landbouw, veilig onderdak en maaltijden. Eenmaal op de bestemming blijkt dat visum niet te bestaan en worden paspoorten afgenomen. Veel vrouwen worden gedwongen tot sekswerk. Anderen moeten aan de slag op een plantage of in een fabriek. De migranten kunnen zonder geld, paspoort of verblijfsvergunning geen kant op.
Vanwege extreme armoede worden meisjes en jonge vrouwen veelvuldig uitgehuwelijkt: een vorm van moderne slavernij, want het meisje heeft geen keuze. Zo heeft het gezin van het meisje geen extra mond meer te voeden. Ook wordt er vaak betaald voor het meisje of de jonge vrouw in de vorm van een bruidsschat, die geld oplevert voor de familie. Families voelen dat zij geen keuze hebben: het meisje of de vrouw wordt tegen haar wil in verkocht aan de hoogste bieder. Ruim 15 miljoen vrouwen en meisjes zitten vast in deze vorm van moderne slavernij.
Volgens de definitie die de Verenigde Naties gebruikt, bestaat moderne slavernij uit een aantal specifieke wettelijke concepten, die zijn onder te verdelen in gedwongen arbeid en gedwongen huwelijk. Bij gedwongen arbeid moet je denken aan slavernij, mensenhandel en schuldslavernij. Hoewel moderne slavernij zelf niet wettelijk is gedefinieerd, wordt het gebruikt als een overkoepelende term die focust op wat deze concepten gemeen hebben.
Moderne slavernij betreft daarom alle situaties waarin misbruik gemaakt wordt van mensen, die niet kunnen weigeren of weggaan, door bedreigingen, geweld, dwang, bedrog en/of machtsmisbruik.
Bij het woord slavernij denken we al snel aan de verschrikkelijke periode in onze geschiedenis waarin de trans-Atlantische slavenhandel plaatsvond. Premier Rutte heeft hiervoor in december langverwachte excuses namens de Nederlandse staat aangeboden.
Moderne slavernij bestaat ook uit mensenhandel en het dehumaniseren van mensen. Het grote verschil is dat er niet één groep, één huidskleur, behandeld wordt als ‘minder dan’ of zelfs objecten en daardoor wettelijk misbruikt mag worden. Het zijn juist de mazen in de wet die gebruikt worden om de moderne slavernij in stand te houden. Daarom is internationale wetgeving die dit tegengaat zo belangrijk. Het zijn uiteindelijk wetten (in Nederland en het Verenigd Koninkrijk) en revolutie (in de Verenigde Staten) die een einde hebben gemaakt aan de slavenhandel.
Hoewel de slavernij dus in ons verleden zit, zijn de effecten ervan zeker nog te voelen. Omdat de term slavernij zo’n lading heeft, wordt in sommige landen de term moderne slavernij niet gebruikt. Heel begrijpelijk. In deze landen vechten wij voor ‘waardig werk’.
Volgens een rapport uit 2022 zitten 50 miljoen mensen gevangen in moderne slavernij. Een schokkend getal dat nog schokkender wordt door het feit dat dit getal in de afgelopen paar jaar met miljoenen omhoog is geschoten. De pandemie heeft jammer genoeg een hele hoop nieuwe mannen, vrouwen, jongens en meisjes de moderne slavernij in geduwd.
Van deze 50 miljoen zijn bijna 28 miljoen mensen slachtoffer van gedwongen arbeid, terwijl 22 miljoen – voornamelijk vrouwen en meisjes – uitgehuwelijkt zijn. Vooral gedwongen arbeid komt in elk werelddeel voor, inclusief landen waar inkomens gemiddeld hoog zijn.
Voor meer gedetailleerde statistieken kunt u hier klikken om het rapport van de International Labour Organization te lezen.
Zinet uit Ethiopië is door mensenhandelaren naar het Midden Oosten gelokt. Haar zoon is haar toen de uitbuiting in gevolgd. Zij kon zich uiteindelijk loswrikken. Haar zoon overleefde het niet.
Dankzij ondersteuning van ActionAid kon Zinet een cursus ondernemen volgen. Ook kreeg zij vanuit ons ‘Combatting Modern Slavery’ project wat geld om haar eigen bedrijf te starten. Nu houdt en handelt ze in schapen in de Amhara regio van Ethiopië, waarmee ze hier op de foto staat.
Vrouwen zoals Zinet worden vaak verhandeld als huishoudhulp en nanny. Daar moeten ze enorme overuren draaien, mogen ze het huis niet uit en wordt hun salaris regelmatig niet uitbetaald. Zo zijn ze volledig afhankelijk van het gezin. Geweld, inclusief seksueel geweld, komt met regelmaat voor.
Hoewel Zinet een nieuw leven heeft kunnen beginnen, zal zij voor eeuwig getekend zijn door deze vorm van moderne slavernij.