“Ik weet niet wat er gaat gebeuren met mijn kind. Door de overstromingen is er nauwelijks eten. Ik ben uitgeput. Wat brengt de toekomst?” Dit vertelt Dalia Akter, hierboven op de foto. Zij en haar ongeboren kind verloren hun huis door de verschrikkelijke overstromingen in Bangladesh eerder dit jaar. En daarmee heeft zij nog relatief geluk gehad. Vrouwen hebben namelijk 14 keer meer kans om te overlijden bij klimaatrampen, volgens een rapport van de Verenigde Naties.
Farah Kabir, de directeur van ActionAid Bangladesh, weet als geen ander welke impact klimaatrampen kunnen hebben op vrouwen en kinderen. Ze zet zich al jaren in om organisaties en instellingen te overtuigen om steun te bieden met focus op vrouwen.
“Bij een klimaatramp verliezen hele gezinnen in één klap alles wat ze hebben,” vertelt Farah. “Er is geen voedsel, geen schoon drinkwater en geen onderdak. Doordat wegen zijn weggespoeld is er vaak geen directe toegang tot gezondheidszorg. Het gebrek aan schone toiletten en andere problemen die ontstaan rondom hygiëne vormen een groot risico voor de volksgezondheid.”
Hulp bij rampen wordt nog steeds vooral door mannen georganiseerd. Hierdoor is er te vaak te weinig aandacht voor de veiligheid en specifieke behoeften van vrouwen. Ondertussen hebben vrouwen de meeste zorgtaken, voor ouderen en kinderen, maar stukken minder toegang tot geld. Dit alles vormt een mogelijk dodelijke combinatie tijdens crisissituaties.
Vrouwen hebben belangrijke sociale vaardigheden, lokale kennis en een groot netwerk. Dit maakt, juist in tijden van crisis, enorm verschil. Wanneer vrouwen de leiding krijgen bij noodsituaties, neemt de kwaliteit van de hulp toe en wordt er beter geluisterd naar de behoeften van getroffen gemeenschappen.
ActionAid geeft leiderschapstrainingen, biedt veilige plekken voor vrouwen die moeten vluchten en ondersteunt bij het opzetten van vrouwenraden. Zo zijn vrouwen in het mondiale Zuiden beter voorbereid op rampen, waardoor hele gemeenschappen betere overlevingskansen krijgen. Dit is belangrijker dan ooit, aangezien rampen door de klimaatcrisis steeds vaker plaatsvinden en bovendien heviger zijn.
“Door de trainingen durf ik mijn stem meer te laten horen en me uit te spreken. Ik heb meer kennis en zelfvertrouwen. Als er vroeger overstromingen dreigden, bleef ik thuis. Als er nu zware regenval is, controleer ik of er een overstroming komt. Die informatie deel ik met mijn gemeenschap. Er wordt echt naar me geluisterd.”
De 23-jarige studente Dikshya neemt na het volgen van leiderschapstrainingen van ActionAid het voortouw in haar gemeenschap bij voorbereidingen op overstromingen. Door klimaatverandering komen deze steeds vaker én heviger voor in Dikshya’s thuisland Nepal. Haar leiderschap maakt haar gemeenschap veel veiliger en dwingt respect af. Bovendien inspireert ze andere vrouwen om ook op te staan.
We geloven dat meer vrouwelijk leiderschap zorgt voor betere oplossingen, vooral in crisissituaties. Daarom werken we samen met vrouwen in meer dan 70 landen. Wanneer vrouwen de leiding nemen bij noodsituaties, stijgen hun overlevingskansen. Om dit te bereiken, is het belangrijk dat de stemmen van vrouwen versterkt worden. Dit kan door ze leiderschapstrainingen te geven. Zo worden ze niet alleen beter gehoord, maar beslissen ze ook actief mee. Noodhulp wordt hierdoor beter georganiseerd en sluit aan bij de specifieke behoeften van lokale gemeenschappen.
Inmiddels geeft Dikshya zelf ook trainingen, onder andere om vrouwen zelfredzamer en weerbaarder te maken. “Veel vrouwen zeggen dat ze vóór de trainingen niet voor zichzelf durfden op te komen. Die angst hebben ze inmiddels overwonnen. Ik hoop dat de jongere generatie, waar ikzelf ook bij hoor, zorgt voor verandering binnen onze maatschappij, waar vrouwen en meisjes nog steeds worden achtergesteld.”
“Er zijn veel dingen waardoor vrouwen extra kwetsbaar zijn tijdens rampen. Zo waren er in evacuatiecentra bijvoorbeeld geen veilige plekken voor vrouwen, kinderen of mensen met een beperking. Wij zorgden ervoor dat die er wel kwamen.”
Roselyn Riopay is een jonge plattelandsvrouw en voorzitter van PKKK Negros Occidental, een samenwerking tussen 29 lokale vrouwenorganisaties in de Filipijnen. Ten tijde van de tropische storm Paeng in november 2022 verleenden zij noodhulp.
De teams, geleid door vrouwen, gebruikten hun kennis uit onze leiderschapstrainingen. Door voorafgaand aan de storm informatie te verzamelen over geslacht, leeftijd en mensen met een beperking, werden noodplannen beter afgestemd op de behoefte van de meest kwetsbare groepen, waaronder vrouwen.
“De rol van vrouwen ligt niet alleen thuis. Zij moeten de kans krijgen om zich te ontwikkelen.”