Vrijblijvende wetgeving conflictmineralen staat ontwikkeling in de weg

De internationale handel in grondstoffen draagt op grote schaal bij aan gewapende conflicten en aan de schending van mensenrechten. De Europese Commissie is voornemens dit aan te pakken en heeft een wetsvoorstel ingediend. Het voorstel schiet echter ernstig tekort door het vrijwillige en daardoor vrijblijvende karakter van conflict-due diligence.

Mijnwerkers in Congo dragen 60 kilo kobalt op hun rug om te verhandelen. Foto: Fairphone

Meer ambitie nodig

Tijdens het Algemeen Overleg op 22 april van de commissie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking met als onderwerp Nederlandse inzet m.b.t. natuurlijke hulpbronnen en conflictgrondstoffen (tweede termijn) kwam dit vrijwillige karakter van de verordening ter sprake. Onder andere de PvdA, GroenLinks en D66 pleitten tijdens dit overleg voor een meer verplichtend karakter in de verordening van de Europese Commissie over conflictgrondstoffen. Zij stellen dat het voorstel dat er nu ligt in Brussel te zwak is en niet ver genoeg gaat. Minister Ploumen zou meer ambitie moeten tonen om conflictgrondstoffen uit te bannen en het voorstel in Brussel veel scherper te krijgen.

Vrijwillige due dilligence schiet tekort

De minister lijkt hier echter niet in mee te willen gaan. Zij is het eens met het voorstel van de Europese Commissie als het gaat om due diligence op basis van vrijwilligheid. Ploumen stelt dat de meeste van de twintig Europese bedrijven betrokken bij de handel of verwerking van mineralen al meedoet aan het Conflict-Free Smelter Program. Dit initiatief werkt volgens haar al heel goed en daarom is het niet nodig een due diligence verplichting in te stellen.
Toch blijkt het dat een deel van de bedrijven niet de prikkel voelt om zich bij dergelijke initiatieven aan te sluiten. ActionAid raadt de invoering van verplichte conflict-due diligence aan voor álle bedrijven die handelen in grondstoffen die mogelijk bijdragen aan conflict evenals bedrijven die producten op de markt brengen die deze grondstoffen bevatten. Alleen deze maatregelen zullen resulteren in transparantie en accountability en hiermee de financiering van conflict in de mijnbouwsector tegengaan.

Tijd voor stevige moties

Het is daarom van groot belang dat de Tweede Kamer minister Ploumen morgen tijdens het VAO door middel van stevige moties op andere gedachten brengt.