Het ontwikkelingsbudget in de 2018 begroting: om je een hoedje van te schrikken
De hoedjes mogen weer in de kast, de Glazen Koets mag weer op stal: Prinsjesdag is afgelopen. De koning heeft de Troonrede voorgelezen en de begroting voor het nieuwe jaar is bekend gemaakt. De plannen schetsen een positief beeld, het gaat goed met de Nederlandse economie! Eindelijk kan er weer geïnvesteerd worden in belangrijke dingen, zoals zorg en onderwijs. Toch is er een heel belangrijk onderwerp dat buiten de boot viel toen de verdeling van de taart plaatsvond. Er wordt namelijk verder bezuinigd op ontwikkelingssamenwerking en dit terwijl internationale samenwerking om armoede, ongelijkheid en onrecht aan te pakken belangrijker is dan ooit.
Zo bleek vorige week bijvoorbeeld dat wereldwijde honger weer toeneemt, aldus FAO. Door klimaatverandering nemen rampen als overstromingen en extreme droogte in veel ontwikkelingslanden toe. Dit zorgt ervoor dat de druk op land toeneemt met als gevolg dat conflicten en landroof worden versterkt. Boeren kunnen hun voedsel niet meer verbouwen en honger neemt toe. Denk bijvoorbeeld aan de hongersnoden die we het afgelopen jaar zagen in Zuid-Soedan en Kenia. Ook zien we dat de wereldwijde ongelijkheid toeneemt, zowel binnen als tussen landen. UNCTAD heeft zelfs aangegeven dat toenemende ongelijkheid het grootste risico gaat zijn voor economische groei en politieke stabiliteit de aankomende jaren. Daarnaast worden vrouwen harder getroffen – bijvoorbeeld omdat ze minder inspraak hebben of minder kans om een baan te vinden (UNCTAD).
Toch presenteert Minister Ploumen het laagste budget voor ontwikkelingssamenwerking sinds de jaren ’70. Nederland houdt zich hierbij niet aan internationale afspraken. Zo wordt slechts 0,5% van het bruto nationaal inkomen besteed aan ontwikkelingssamenwerking, terwijl 0,7% de norm is. Eerder dit jaar kreeg Nederland dan ook van de OESO op haar kop. Terwijl die 0,2% erbij juist zo veel verschil zou kunnen uitmaken. Dat niet alleen, een groot deel van het budget – bestemd, zo zou je denken, voor de armste mensen ter wereld – gaat naar een van de rijkste landen ter wereld. Van het totaalbudget van €4,1 miljard aan ODA (officiële ontwikkelingshulp), gaat €535 miljoen naar uitgaven voor opvang van vluchtelingen ín Nederland. Heel belangrijk natuurlijk, maar geen ontwikkelingshulp. En zo zijn er nog vele andere verschuivingen binnen het ontwikkelingsbudget die hulp wegnemen van de mensen die het juist nodig hebben.
Terwijl de honger in de wereld toeneemt, blijkt uit de begroting dat de Nederlandse overheid minder in langetermijnoplossingen (zoals het verbeteren van voedselzekerheid) zal investeren in de komende jaren. De mooie woorden over het bevorderen van voedselzekerheid worden helaas niet omgezet in daden (lees: budget). Klein lichtpuntje is vrouwenrechten, waar duidelijk meer aandacht voor is gekomen in zowel ontwikkelingsbeleid als ander buitenland beleid. Een grote pré, maar ook het budget op ‘gelijke rechten en kansen van vrouwen’ gaat omlaag.
De koning sprak in de Troonrede al over de toegenomen instabiliteit in de wereld en het belang van internationale samenwerking om hier wat aan te doen. Daarom is het belangrijk dat Nederland, juist nu, investeert in langetermijnoplossingen die de grondoorzaken van honger, conflict en ongelijkheid aanpakken. Dit zou ook passen in de ambitie die Nederland heeft uitgesproken om aan de duurzame doelen (SDGs) bij te dragen. Zoals de koning al zei, Nederlanders zijn verbonden met het buitenland – door vakantie, werk, wereldwijde contacten, bedrijven die zich vestigen- en plukken hier de vruchten van. Het is belangrijk om te zorgen dat het buitenland ook de vruchten van Nederland plukt. Bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat Nederlandse bedrijven in het buitenland geen negatieve invloed hebben op mens en milieu, maar ook door bij te dragen aan een eerlijke, stabiele en rechtvaardige wereld. ActionAid roept het nieuwe kabinet dan ook op om zich sterk te maken voor ontwikkelingssamenwerking. Dit betekent een goed budget maar ook aandacht voor structurele oplossingen!