“Na tien jaar zijn onze rechten nog steeds niet beschermd”
Vrouwelijke boeren, vissers, veehouders en landbouwarbeiders produceren al eeuwen het voedsel voor hun gemeenschap, maar zijn grotendeels onzichtbaar. Om de Internationale Dag van de Plattelandsvrouwen van 15 oktober te vieren spraken verschillende boerinnen over hun ervaringen, strijd en eisen tijdens de vergadering van de VN-commissie voor Voedselzekerheid in de Wereld (CFS) in Rome. ActionAid was erbij.
Landrechten
De Argentijnse Maria Teresa Alvarez vertelde dat het leven van Argentijnse vrouwelijke herders en hun families drastisch wordt beïnvloed door landroof. Het wordt hen bijna onmogelijk gemaakt om hun traditionele leefwijze als herders voort te zetten.
Azra Sayeed van de Internationale Vrouwenalliantie in Pakistan zei dat de belangrijkste eis aan regeringen in Rome dan ook gaat over landrechten. “Als vrouwen hun land verliezen, moeten ze werk als arbeider gaan zoeken. Dan is de kans groot dat ze worden uitgebuit. Het is daarom van het grootste belang dat publieke middelen worden ingezet om landrechten te beschermen.”
Vrouwen vormen bijna de helft van de 500 miljoen kleinschalige boeren in de wereld die tot 80% van het wereldvoedsel produceren. Maar ze worden ook het meest getroffen door de toenemende honger. Ongeveer 60% van de 821 miljoen mensen die niet genoeg te eten krijgen is vrouw. Naarmate grootschalige industriële landbouw zich verspreidt, worden plattelandsvrouwen onteigend van hun land en gaat hun kennis van duurzame en gezonde voedselproductie verloren.
En naast landroof worden ook de oceanen leeggevist. Christina Louwa, van het Wereldforum van Vissers, zei: “Vrouwen in kleinschalige vissersgemeenschappen zijn de ruggengraat van hun gemeenschappen. Ze spelen een sleutelrol in de voedselvoorziening van hun families. Maar hun leven en levensonderhoud, en die van hun gemeenschappen, worden bedreigd door het grootschalige beslag dat er wordt gelegd op oceaan, meren en andere natuurlijke hulpbronnen.”
Die druk komt bovenop de andere problemen waar vrouwen mee te maken hebben, zoals uitsluiting, marginalisering, verkrachting, geweld en seksuele intimidatie.
Spreker Paulomee Mistry, vertegenwoordiger van de Internationale Unie van Voedsel- en Landbouwarbeiders, stelde dat vrouwen in de landbouwsector vaak te maken hebben met lage lonen, een gebrek aan werkzekerheid, waardoor ze sociaal, economisch en fysiek kwetsbaar worden. Ze vertelde over de ervaringen van vrouwen op theeplantages in India, waar vrouwen slechts 1% van de leidinggevende posities innemen. Deze vrouwen hebben geregeld last van geweld en intimidatie op het werk. “Het is belangrijk om dagloners goed te betalen en de loonkloof tussen mannelijke en vrouwelijke werknemers te verkleinen,” zei ze.
Wel beleid maar geen uitvoering
Verscheidene panelleden wezen erop dat er beleid en wetten over vrouwenrechten bestaan, waaronder het verdrag voor vrouwenrechten van de VN, maar dat deze niet in praktijk worden gebracht. De Speciale VN-rapporteur voor het Recht op Voedsel, Hilal Elver, sprak over de kloof tussen wetgeving en uitvoering: “De wet komt niet helemaal naar dorpen of vissers of inheemse volkeren.”
Christina Louwa beaamde dit: “Het is een schande dat we na een decennium dat we International Rural Women’s Day vieren, nog steeds dezelfde eisen stellen en nog steeds moeten vechten voor onze rechten.” Ze riep regeringen op om vrouwen in vissersgemeenschappen en inheemse vrouwen en hun vertegenwoordigers bij de politieke besluitvorming op alle niveaus te betrekken. “Kleine producenten, met name vrouwen, zouden centraal moeten staan in de besluitvorming, een proces dat landloze vrouwen in de landbouw toelaat een duurzame samenleving op te bouwen, nu en voor onze toekomstige generaties.”
De Braziliaanse Iridiani Seibert van La Via Campesina sprak haar teleurstelling uit over het feit dat boerinnen vrijwel niet aan bod komen tijdens de VN- conferentie in Rome: “Het was zeer pijnlijk voor ons om te zien dat er bij de opening, notabene op de internationale dag van de plattelandsvrouwen, geen enkele boerin aan het woord kwam.”
Iridiani wees daarnaast op de centrale rol van agroecologie voor de verwezenlijking van vrouwenrechten. Agroecologie is een vorm van klimaatbestendige, duurzame landbouw, die voortbouwt op lokale kennis. Dit was ook de boodschap van Ruchi Tripathi van ActionAid: “Het blijkt duidelijk uit de ervaringen van deze vrouwen dat honger in de wereld niet kan worden opgelost zonder de rechten van vrouwen en plattelandsgemeenschappen te herstellen en tegelijkertijd te investeren in agroecologie.”
Het panelevenement op 15 oktober 2018 werd georganiseerd door het Mechanisme voor Maatschappelijke Organisaties en Inheemse Volkeren van de CFS; een platform waarin boerenorganisaties samenkomen die meer dan 380 miljoen leden over de hele wereld vertegenwoordigt. ActionAid is lid van dit platform. ActionAid was in Rome om op te komen voor vrouwenrechten.