12 jaar sinds het begin van conflict in Syrië
Het is vandaag 12 jaar geleden dat het conflict in Syrië begon. Meer dan 10 jaar van instabiliteit, massale gedwongen verplaatsingen en daar bovenop de aardbeving van afgelopen maand hebben ervoor gezorgd dat vrouwen en meisjes met ernstig trauma, vernieuwd risico op seksueel en gendergerelateerd geweld en zelfs gedwongen kindhuwelijken te maken krijgen. Veel jonge mensen missen jaren onderwijs en hebben door een desastreuze economische situatie bovendien te maken met een acuut gebrek aan kansen voor hun toekomst.
“De situatie voor vrouwen en meisjes in Syrië was vóór de aardbeving al grim,” zegt Racha Nasreddine, regionale directeur van de Arabische Regio van ActionAid. “Crisis op crisis hebben gemeenschappen in de regio meegemaakt, waarbij vrouwen steeds weer de grootste last dragen. Met de behoeftes van vrouwen en meisjes vaak een bijzaak tijdens crisissen, maken wij ons diepe zorgen dat deze nieuwe crisis ze nog meer in gevaar brengt.”
Vrouwen kampen met crisis op crisis
Eén vrouw, Noor, was al ontheemd door de oorlog. Haar nieuwe onderkomen werd geraakt door de aardbeving, waardoor zij nu met haar drie kinderen in een kamp zit.
Sinds 2011 is het aantal huishoudens dat, zoals Noor, een vrouwelijk hoofd heeft toegenomen met 80%. Deze vrouwen hebben niet alleen te maken met het verlies van hun man, maar ook de onzekerheid, geweld en gedwongen verplaatsingen. Het is geen wonder dat, met een recente toename van 40% in voedselprijzen, vrouwen zoals Noor te maken hebben met een opwaartse strijd om voor hun gezin te zorgen.
“Ik verloor mijn man ongeveer drie jaar geleden, toen ik zwanger was van mijn jongste zoon,” vertelt Noor. “Het is een uitdaging om als vrouw alleen, zonder broodwinner, zonder familie, zonder iemand naast haar, te overleven. Het leven is nog zwaarder nu, met oorlog en aardbevingen en mensen die misbruik maken van de situatie. Alles is moeilijk geworden.”
Hierboven op de foto Noor met haar drie kinderen.
Het is niet verwonderlijk dat vrouwen zoals Noor, met zoveel verantwoordelijkheden, aan het einde van hun weerbaarheid raken. Volgens statistieken werden er vorig jaar drie keer meer zelfmoorden gerapporteerd. Meisjes onder 18 jaar vormden hierbij jammer genoeg de grootste groep, met 40% van de zelfdoden tussen begin 2021 en mid-2022.
Uit ervaring weet ActionAid dat er na rampen meer geweld tegen vrouwen en meisjes volgt. “Een recent voorbeeld hiervan,” vertelt Nasreddine, “is een vrouw wiens man heet water op haar gooide omdat hij niet blij was dat ze een toilet gebruikte waar mannen dichtbij stonden. Gender-gerelateerd geweld is jammer genoeg iets dat veel vrouwen en meisjes in Syrië hebben meegemaakt in de afgelopen 12 jaar en iets dat alleen maar erger zal worden in de komende weken en maanden.”
Toch is dit geen reden om te wanhopen. “Het is opmerkelijk dat ondanks 12 jaar conflict Syrische vrouwen nog steeds een ongelooflijke weerbaarheid, vastberadenheid en veerkracht tonen. En ondanks het feit dat jonge mensen steeds op de zijlijnen worden gezet is hun leiderschap keer op keer bij crisissen cruciaal bewezen,” zegt Nasreddine. “Het blijft daarom essentieel dat we vrouwen en meisjes niet alleen als de slachtoffers zien van een vreseljke oorlog, maar ook als onderdeel van dé oplossing die de mensen die het zwaarst getroffen zijn centraal zet.”