“Standing Rock” is overal

Schoon water, onvervuilde landbouwgrond, niet bang hoeven zijn van je land afgejaagd te worden of dat het bos om je heen weggekapt wordt. Zou het niet logisch zijn dat dit de stand van zaken is voor iedereen ter wereld? Is er iets natuurlijker dan het recht op een schone, veilige leefomgeving? Toch zijn er nog vele plekken in de wereld waar mensen hard moeten vechten, tegen grote bedrijven en overheid, om dit voor elkaar te krijgen. Denk bijvoorbeeld aan inheemse stammen in Brazilië, die strijden tegen het kappen van de oerbossen en vervuiling van de Amazone rivier. Of aan gemeenschappen in Zuid-Afrika wiens drinkwater en landbouwgrond vervuild wordt door mijnbouwactiviteiten. Maar de leefomgeving is niet alleen in ontwikkelingslanden in gevaar, ook in de Verenigde Staten en in ons eigen Nederland, winnen de belangen van de fossiele industrie het dikwijls van mens en milieu.

In de Verenigde Staten: Standing Rock Sioux vs. de zwarte slang.

In North-Dakota, een provincie in het noorden van de Verenigde Staten, is de lokale stam Standing Rock Sioux al jaren bezig met strijden tegen (de aanleg van) de Dakota Access oliepijplijn. De pijplijn loopt dwars door het Standing Rock reservaat, woonplaats van de Standing Rock Sioux. De stam was niet geconsulteerd over het plaatsen van de pijplijn ondanks dat deze door hun leefgebied werd aangelegd. Dit kwam pas toen de bulldozers al zo wat bij ze op de stoep stonden. Ook is er van te voren geen onderzoek gedaan naar de gevolgen van de pijplijn voor het milieu. De stam heeft zich vanaf begin af aan stevig verzet tegen de aanleg van deze pijplijn omdat zij bang waren dat olielekken hun land en water zouden vervuilen. En met recht, zo blijkt nu. Sinds de aanleg van de pijplijn in februari 2017 zijn er al drie olielekken geweest!

Het gevecht van de Standing Rock Sioux tegen de ‘zwarte slang’, zoals de olie-industrie genoemd wordt, is vergelijkbaar met de strijd die gemeenschappen over de hele wereld voeren tegen bedrijven en hun schadelijke praktijken. Zo ook in Nederland.

In Nederland: Groningers tegen de NAM

Ook in Nederland zien we voorbeelden van bedrijven die bedrijfsbelangen boven mens en natuur stellen. In Groningen strijden bewoners en milieuorganisaties tegen de gaswinning die aardbevingen veroorzaakt. Zij werden niet geconsulteerd voordat hun leefgebied werd aangetast. Ondanks dat er in de Tweede Kamer veel aandacht voor is geweest, is er tot nu toe nog weinig heil voor de Groningers. Dit laat al zien dat dit soort dingen niet alleen ver van ons bed vandaan plaatsvinden.

Nederland in de wereld

Maar ook de oorzaken van vervuiling, uitbuiting en conflict op andere plekken in de wereld liggen (deels) in Nederland. Het zijn immers ook Nederlandse bedrijven of partners van Nederlandse bedrijven die zich in het buitenland schuldig maken aan het schenden van mensenrechten en het vervuilen van het milieu. Of Nederlandse financiers die investeren in schadelijke projecten, zoals de Dakota Access pijplijn. Hoe kunnen we hier een eind aan maken?

De Standing Rock activisten roepen financiers van de pijplijn op tot divestment, het aansporen om niet meer te investeren in dit project met de hoop dat het oliebedrijf wél luistert wanneer ze in hun portemonnee geraakt worden. Money talks immers. Op deze manier stopten de Nederlandse banken ABN AMRO en ING al hun (directe) investeringen in de North Dakota pijplijn. Dus ook in Nederland kunnen we bijdragen aan de strijd overal ter wereld tegen uitbuiting, vervuiling en mensenrechtenschendingen! Bijvoorbeeld door bedrijven op te roepen om ervoor te zorgen dat er bij hun activiteiten rekening gehouden wordt met mens en milieu, voor gehele productieketens. Zodat een product – van grondstof tot eindresultaat – geen slechte gevolgen heeft. De overheid kan bijdragen door met strengere wetgeving te komen om ervoor te zorgen dat bedrijven niet de mist in gaan. Zo zorgen we ervoor dat de mensen die overal vechten tegen de zwarte slang, en andere schadelijke praktijken, er niet alleen voor staan.

Wat doet ActionAid ?

Ook ActionAid komt in actie wanneer lokale gemeenschappen in ontwikkelingslanden worden getroffen door landroof, vervuiling of uitbuiting. Zo ontvingen we samen met andere organisaties die zich bezig houden met duurzaamheid en mensenrechten wereldwijd een delegatie van de Standing Rock beweging. Wij faciliteerden een gesprek tussen de activisten en Tweede Kamerleden, om te bespreken wat Nederland kan doen om te zorgen dat mensenrechtenschendingen bij grondstoffenwinning gestopt kan worden.

Daarnaast geven we voorlichting, rechtsbijstand en organiseren mensen in (actie)groepen om zelf voor hun rechten op te komen. Onze lokale partners doen zelf juridische voorstellen voor betere wetgeving en kaarten directe verbeteringen aan. Waar nodig schakelen we de media in of voeren we internationaal campagne om de publieke druk op te voeren en zowel het overheidsbeleid als het gedrag van bedrijven richting echte oplossingen en duurzame alternatieven te bewegen. Ook in Nederland gaat ActionAid in gesprek met bedrijven om ervoor te zorgen dat zij eerlijk zakendoen. Daarnaast dringen we bij de overheid op aan op een beleid waarin de rechten van mensen centraal staan en niet die van bedrijven.