Het Gender Meerpartijeninitiatief
Onlangs was onze collega Maria van der Heide namens ActionAid aanwezig bij een bijeenkomst over vrouwenrechten en water in de Tweede Kamer in Den Haag. Ze vertelde er waarom de toegang van vrouwen tot waterbronnen zo belangrijk is. Bijvoorbeeld in Zuid-Afrika.
Grote mijnbouwbedrijven verbruiken enorm veel water, en door het lozen van chemicaliën vervuilen zij ook veel waterbronnen. Vrouwen en meisjes haalden in de buurt van de mijnen voorheen water uit de rivier. Omdat de rivier door de mijnbouw vervuild raakt, moeten zij veel verder lopen om water te halen. Doordat ze nu veel meer tijd kwijt zijn aan water halen, hebben ze minder om bijvoorbeeld naar school te gaan en te leren. ActionAid zet zich in om te zorgen dat mijnbouwbedrijven stoppen met het water te vervuilen, en dat de vrouwen en meisjes in de buurt weer betere toegang krijgen tot water.
De bijeenkomst kwam voort uit een samenwerking tussen WO=MEN, Both Ends, ActionAid en het Gender MPI. Het Gender MPI, ofwel het Gender Meerpartijen Initiatief is een kamerbreed initiatief. De Nederlandse politiek is sterk verdeeld maar er is een onderwerp dat verschillende partijen bij elkaar brengt: vrouwenrechten. De negen partijen die sinds 6 december 2012 gezamenlijk optrekken op het gebied van vrouwenrechten zijn de VVD, D66, PvdA, CDA, ChristenUnie, GroenLinks, SP, 50PLUS en de PvdD.
Iedereen heeft recht op water
Het lijkt heel logisch dat iedereen altijd toegang heeft tot (drink)water. Het is zelfs een mensenrecht, dat door de Verenigde Naties expliciet wordt erkend. Volgens de VN is schoon drinkwater en sanitair essentieel voor de realisatie van alle andere mensenrechten. Heel logisch: als iemand niet genoeg te drinken heeft, doet de vrijheid van meningsuiting er ook niet veel toe. Water is een primaire levensbehoefte.
Maar dit recht op water wordt vaak geschonden. En vrouwen worden daardoor het hardst geraakt.
In veel ontwikkelingslanden zijn vrouwen verantwoordelijk voor het verzamelen van water voor hun familie en de rest van het dorp. Maar belangrijke beslissing over water worden vaak door de mannen gemaakt. De mijnbouwbedrijven in Zuid-Afrika onderhandelen met de mannen in de gemeenschappen over het gebruik van het water. Maar de vrouwen zijn de dupe als de uitkomst van de onderhandeling is dat de gemeenschap voortaan een paar kilometer verderop water moet halen.
Het is heel belangrijk dat vrouwen ook betrokken worden bij zulke processen, zodat zij kunnen meedenken over oplossingen waardoor vrouwen niet benadeeld worden. Zodat de meisjes gewoon naar school kunnen, en de vrouwen ook de mogelijkheid hebben om zich verder te ontwikkelen.
Wat zijn de oplossingen voor dit probleem?
In principe zijn landen met beperkte watertoegang, zoals Zuid-Afrika, zelf verantwoordelijk om het recht op water te garanderen. Maar ook in Nederland kunnen we iets doen om te zorgen dat vrouwen en meisjes een betere toegang hebben tot water. Zo heeft Nederland veel kennis over watermanagement. Nederlandse bedrijven werken in veel ontwikkelingslanden om mee te denken over watersystemen. Zij kunnen in deze samenwerking zelf zorgen dat mensenrechten worden gerespecteerd. Ook kunnen zij benadrukken hoe belangrijk het is – in het algemeen en in het bijzonder voor vrouwen – dat iedereen toegang heeft tot voldoende water.
Wat doet ActionAid?
ActionAid zet zich actief in om het recht op water voor vrouwen te garanderen. Wij werken met vrouwen om te zorgen dat zijn hun recht op water kunnen claimen. Dit doen wij bijvoorbeeld door lokale gemeenschappen op de hoogte te brengen van hun mensenrechten. Ook dringen wij er op aan dat multinationals maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bedrijven moeten mensenrechten in acht nemen tijdens alle stappen die ze als bedrijf in een ander land ondernemen. Het recht op water hoort hier ook bij. Specifiek moet hierbij op vrouwen worden gelet, omdat zij een kwetsbare groep vormen. Om dit te bereiken, zijn initiatieven zoals het Gender MPI heel belangrijk. Hierdoor kunnen we direct in gesprek met Kamerleden over onderwerpen die belangrijk zijn. Zo kan ActionAid ook de Nederlandse regering erop aansporen om in hun beleid ook aandacht te hebben voor vrouwen en hun recht op water.
Het mogen spreken voor de Tweede Kamer is voor ActionAid ook heel belangrijk. Naar aanleiding van het Gender MPI heeft Tweede Kamerlid Roelof van Laar (PvdA) Kamervragen aan de Minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking gesteld. Ook hij deelt de zorgen van ActionAid over de toegang van vrouwen en meisjes tot water. Hij heeft Minister Ploumen gevraagd hoe zij hun positie wil beschermen en wil garanderen dat vrouwen en meisjes altijd toegang tot water hebben.
Minister Ploumen heeft in reactie op de vragen gezegd dat er strengere regels zijn gekomen voor het goedkeuren van projecten en programma’s die worden gefinancierd door de overheid. Een voorbeeld hiervan is dat indieners van voorstellen een onderzoek naar de gevolgen voor vrouwen en meisjes moeten doen.
Volgens minister Ploumen zal Nederland zich bij het aanpakken van misstanden in de wereld ook meer gaan richten op vrouwen en meisjes. Een voorbeeld hiervan is het verbeteren van arbeidsomstandigheden voor vrouwen in de textielindustrie.