Zuid-Afrikaanse mijnbouwdelegatie in Nederland
Vrijdag, 27 oktober 2017
Het sluiten van de kolencentrales is door de nieuwe regering op de lange baan geschoven. Hierdoor blijft Nederland voorlopig nog energie opwekken met steenkool. De verbranding van steenkolen is niet alleen desastreus voor de opwarming van de aarde, maar maakt ook vele slachtoffers in de landen waar de kolen gemijnd worden, zoals in Zuid-Afrika.
De Zuid-Afrikaanse overheid en de kolenmijnbouwbedrijven aldaar nemen het niet zo nauw met de regels om mens en milieu te beschermen. Begin november komen vertegenwoordigers van de Zuid-Afrikaanse overheid en de kolenmijnbouwbedrijven naar Nederland om te praten over de schendingen in de steenkolenketen. ActionAid sluit aan om te vertellen wat er allemaal misgaat bij de winning van kolen in Zuid-Afrika en hoe dit aangepakt moet worden.
Wat zijn de problemen rondom de winning van steenkool?
Kolenmijnen hebben een grote impact op het milieu en de gemeenschappen die in de omgeving geven. Bijvoorbeeld op de voedselproductie (en daarmee inkomstenbron) van omwonende boeren. Land wordt ingenomen of vervuild door mijnbouwbedrijven en daardoor kunnen boeren geen voedsel meer verbouwen en verzamelen. Deze boeren wordt niet om toestemming gevraagd, en de grond die ze (soms) ter compensatie krijgen is vaak niet of minder vruchtbaar. De vieze lucht die de mijnen uitstoten en de chemicaliën die water en grond verontreinigen, zorgen ervoor dat mensen ziek worden. Bij al deze problemen worden vrouwen het hardst getroffen: de taken die ze al hadden worden alleen nog maar zwaarder. Ze moeten verder lopen om water te halen, en meer mensen verzorgen die gezondheidsklachten hebben gekregen. Daarnaast komen ze vaak niet aanmerking voor de (kleine) compensaties die de mijn oplevert, zoals een baan of nieuwe grond.
Inzet tot nu toe
In 2016 ging een delegatie van de Nederlandse overheid en energiebedrijven op bezoek bij de getroffen mijnbouwgemeenschappen in Zuid-Afrika om de problemen met eigen ogen te bekijken. Het is namelijk belangrijk dat de Nederlandse energiebedrijven op de hoogte zijn van de problemen die achter de inkoop van hun kolen zitten. Bedrijven die kolen inkopen, zoals energiebedrijven, moeten volgens internationale richtlijnen voorkomen dat hun grondstoffen op oneerlijke wijze gewonnen zijn. Dit betekent dus ook dat er geen mensenrechten geschonden worden bij de winning. Maar in Zuid-Afrika worden mensenrechten, zoals het recht op een gezonde leefomgeving en het recht op voedsel, direct geschonden door de mijnbouwbedrijven. Als inkopers van kolen dragen de energiebedrijven ook verantwoordelijkheid om dit te voorkomen. Het kan natuurlijk niet zo zijn dat de steenkolen die hier onze huizen verwarmen, elders voor zoveel ellende zorgen. Daarnaast heeft ook de Nederlandse overheid de taak om erop toe te zien dat bedrijven echt hun verantwoordelijkheid nemen. In 2014 hebben de bedrijven een steenkolenconvenant afgesloten, waarin afspraken zijn gemaakt over het aanpakken van de problemen. Toch is er tot nu toe nog weinig gebeurd en ondervinden de gemeenschappen nog steeds vooral last van de mijnen.
Kolenmissie 2017
Om de bedrijven aan te sporen om actie te ondernemen, en om in dialoog te gaan over de oplossing van deze problemen, komt er dit jaar een delegatie vanuit Zuid-Afrika naar Nederland. Deze delegatie bestaat uit vertegenwoordigers van de Zuid-Afrikaanse overheid en mijnbouwbedrijven. Onze collega van ActionAid Zuid-Afrika, Fatima Vally, wordt vergezeld door Lorraine Thabisa Kakaza.
