Door de patriarchale cultuur is er grote genderongelijkheid in Afghanistan. Daarbovenop staan sinds de Taliban regeert de rechten van vrouwen en meisjes net zoals de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid enorm onder druk. Sinds de Taliban aan de macht kwam in augustus 2021 mogen vrouwen en meisjes geen middelbaar of hoger onderwijs meer volgen. Ook zijn ze uitgesloten van de meeste banen. Zelfs bij goede doelen zoals ActionAid.
Naast werken en leren mogen vrouwen en meisjes niet meer gebruik maken van openbare voorzieningen zoals parken, zwembaden en sportscholen. Dit zorgt ervoor dat Afghaanse vrouwen en meisjes vrijwel compleet zijn afgesloten van het openbare leven. Veel vrouwen voelen zich dan ook onzichtbaar, geïsoleerd en opgesloten. Een VN rapport uit 2023 waarschuwt zelfs voor genderapartheid.
De situatie is zo extreem, dat vrouwen vrijwel geen toegang tot noodhulp meer kunnen krijgen. Door een vrouwenverbod op het werken bij een non-profit organisatie én een verbod op contact tussen mannen en hulpbehoevende vrouwen, is het bijna onmogelijk om humanitair werk te verrichten. Veel organisaties hebben zich zelfs helemaal teruggetrokken uit Afghanistan.
Zonder toegang tot onderwijs, werk en noodhulp kunnen veel vrouwen niet langer voorzien in hun basisbehoeften, waaronder toegang tot medische en psychologische hulp, bijvoorbeeld na (seksueel) geweld. Doordat ze in deze kwetsbare positie leven, worden ze bovendien extra hard getroffen door crisissen zoals droogte, aardbevingen en geweld.
Sinds 2002 werk ActionAid in Afghanistan om de positie van vrouwen daar te verbeteren. Door vrouwen een leidende rol te geven in de strijd tegen armoede en geweld, bouwen we samen sterke gemeenschappen. Onze transparante aanpak en sterke banden met lokale gemeenschappen maken ons uniek. Door samen te werken met gemeenschapsleiders en mannelijke familieleden, en door huisbezoeken te doen aan kleine groepen vrouwen, is ActionAid bovendien één van de weinige organisaties die Afghaanse vrouwen nog weet te bereiken.
Dit cruciale werk doen we samen met meer dan 500 collega’s in 15 provincies. Als één van de weinige goede doelen die niet vertrokken is sinds de Taliban aan de macht kwam, voeren we naast onze eigen werkzaamheden ook projecten uit namens de Verenigde Naties, UNICEF, Terre des Hommes en het Disasters Emergency Committee (DEC).
Bekijk hier een interview met Sudipta Kumar, destijds landendirecteur van ActionAid Afghanistan, voor onze nieuwsbrief Feministisch Leiderschap. Hij vertelt over het werk in Afghanistan en hoe hij voor zijn medewerkers (en zichzelf) zorgt:
Er zijn vele obstakels voor onze humanitaire werk door het huidige regime. Dit maakt alleen maar dat we nog harder werken om Afghaanse vrouwen te helpen. Hieronder een paar voorbeelden van hoe wij dit voor elkaar krijgen.
In 2022 en 2023 hebben 780 Afghaanse vrouwen via ActionAid trainingen gevolgd in de kleermakerij. In maart 2023 ontvingen zij hun diploma. Met startkapitaal van ActionAid konden zij vervolgens hun eigen bedrijfje starten, om eindelijk (weer) financiële onafhankelijkheid te hebben. In 2024 gaan wij dit project verder uitbouwen.
Afghanistan is in oktober 2023 vier keer getroffen door zware aardbevingen. Deze vonden allemaal plaats rondom de stad Herat. Hierbij zijn meer dan 3000 doden gevallen. Onze collega’s in de regio, die gelukkig de heftige bevingen veilig zijn doorgekomen, zijn meteen aan het werk gegaan om de provinciale overheid en UNOCHA te steunen.
Naast het werk direct na de aardbevingen om mensen veilig te stellen, gebruikt ActionAid Afghanistan directe geldsteun om zo 1250 gezinnen voor twee maanden de mogelijkheid te geven om eten en andere benodigdheden te kopen. Het ondersteunende werk daar blijft gaande.