mensen zijn getroffen door droogte als gevolg van El Niño. Het Oosten van Afrika gaat gebukt onder de grootste hongersnood sinds de Tweede Wereldoorlog.
natuurrampen vinden jaarlijks plaats als gevolg van klimaatverandering. In de jaren ‘80 waren dit nog 120 rampen per jaar.
mag de temperatuur van de aarde nog maar stijgen volgens de wetenschap en afspraken tussen wereldleiders.
Klimaatverandering wordt vooral veroorzaakt door de uitstoot van broeikasgassen. Rijke, geïndustrialiseerde landen zijn voor een groot deel verantwoordelijk, net als grote opkomende economieën zoals China, India en Brazilië. Tegelijkertijd nemen juist deze landen veel te weinig verantwoordelijkheid. Steeds vaker worden Afrikaanse boeren en boerinnen geconfronteerd met lange periodes van droogte of juist extreme regenval. Het is belangrijk dat overheden en burgers in deze landen extra steun krijgen en dat hun stem wordt gehoord in klimaatbeleid.
Vrouwen cruciaal in de strijd tegen de klimaatcrisis
In veel landen zijn vrouwen verantwoordelijk voor voedselproductie en andere zorgtaken zoals water halen. Droogte en overstromingen maken deze taken alleen maar zwaarder en zorgen dat vrouwen hier meer tijd aan kwijt zijn. Zo vergroot klimaatverandering ook nog eens gender ongelijkheid. Maar vrouwen staan ook het dichtst bij de oplossingen.
Klimaatadaptatie
Landbouwgewassen reageren op het veranderde klimaat. Soms groeien ze beter door een hogere temperatuur. Maar vaker zijn de effecten negatief. Wereldwijd zal de oogst van maïs, tarwe en rijst elke tien jaar met 2 procent dalen. Met name in ontwikkelingslanden, waar boerinnen niet de middelen hebben om de gewassen te beschermen, draagt dit bij aan voedseltekorten. Zoals op dit moment in Hoorn van Afrika. Daarom is het van belang om te investeren in kleinschalige boeren en boerinnen en duurzame landbouwtechnieken (agro-ecologie) om zich weerbaar te maken tegen klimaatverandering.
De afgelopen jaren heeft ActionAid, in samenwerking met AUSAID, de succesvolle Farmer Field Schools (FFS) opgezet – een methode ontwikkeld door de FAO. Lokale boeren krijgen trainingen over duurzame landbouwtechnieken, klimaatverandering en collectieve voedselproductie. Ook worden irrigatiekanalen aangelegd en droogtebestendige gewassen verbouwd. Vrouwen hebben een centrale rol in het project.
“Vroeger leefden we continu in onzekerheid omdat er erg weinig regen valt. Dankzij de training is de oogst verbeterd en heb ik ook andere bronnen van inkomsten.” – Elizabeth Kalemnya, boerin uit Mwingi, Isiolo.
Na het succes in Mwingi, is het programma van ActionAid in 2017 en 2018 uitgebreid naar Burat Ward en Ngaremara Ward. Er zijn daar tien Farmer Field Schools opgezet.
Om klimaatverandering tegen te gaan en CO2 uitstoot terug te dringen is het belangrijk dat vervuilende landen hard investeren in nieuwe vormen van energie. Het is van belang om te voorkomen dat deze alternatieven geen negatieve gevolgen hebben voor mens en milieu. Dit is bijvoorbeeld het geval bij biobrandstoffen uit voedselgewassen.
Deze leggen een enorm beslag op landbouwgrond en water en kleinschalige verdringen boeren van het land. Door bij de ontwikkeling van klimaat- en energiebeleid rekening te houden met mensenrechten en de alleramsten kunnen échte alternatieven in de markt worden gezet. Er ligt nu een kans om het in een keer goed te doen!
Doordat ActionAid wereldwijd vertegenwoordigd is, kunnen we snel lokale hulp opzetten bij rampen, zoals cyclonen, overstromingen en extreme droogte. Maar ActionAid werkt vooral aan oplossingen voor de lange termijn. Wij helpen boerinnen hun landbouw klimaatresistenter te maken, hun voedselproductie te verhogen en hun (land)rechten te claimen. Daarnaast verzetten we ons tegen valse oplossingen die het klimaatprobleem alleen maar versterken in plaats van aanpakken. We beschermen landbouwgrond door de productie van biobrandstoffen op elk politiek niveau ter discussie te stellen. En we pleiten voor meer investeringen in klimaatadaptie, zodat kwetsbare groepen in arme landen worden beschermd tegen rampen als gevolg van klimaatverandering. Je leest er alles over in het artikel ‘Landbouw en Klimaat’ uit Vice Versa. Uiteraard pleit ActionAid ook voor de terugdringing van uitstoot van CO2 en een wereldwijde overgang naar duurzame energie. En we pleiten voor een Green New Deal van de EU die rekening houdt met het mondiale Zuiden. Lees meer over onze aanbevelingen hiervoor.
In Kenia, hielpen we boerinnen in het door honger geteisterde Mwingi-gebied met verbeterde toegang tot water en droogtebestendige gewassen. Hierdoor zijn ze -zo blijkt nu - beter bestand tegen aanhoudende droogte.
Samen met andere NGOs hebben wij tijdens de klimaattop in Marrakech speciale aandacht weten te vragen voor de grote impact op vrouwen van de klimaatcrisis. Mede onder deze druk wordt er nu een special actieplan ontwikkeld om vrouwen beter te ondersteunen.
Samen met gelijkgezinde organisaties zijn we succesvol geweest in onze lobby voor het verlagen van de limiet voor verplichte bijmenging van biobrandstoffen in de EU en Nederland.
128.000 mensen in Kenia, Somaliland en Ethopië ontvingen tot dusver noodhulp van ActionAid om de hongersnood het hoofd te bieden.
Agnes Schim van der Loeff is Beleidsadviseur Klimaatrechtvaardigheid bij ActionAid Nederland. Vanuit haar functie richt zij zich op het realiseren van een klimaatbeleid met een haalbare en eerlijke verdeling van de lasten. Zij strijdt via lobby en campagnes voor een beter klimaatbeleid van de Nederlandse overheid en de Europese Unie. Zij heeft een Masters in Sociale Ecologie met een focus op klimaatverandering en werkte voorheen bij Milieudefensie.
Beleidsadviseur Klimaatrechtvaardigheid
020-5206210
Agnes.Schimvanderloeff@actionaid.org