Davos en de aanpak van ongelijkheid: Gouden bergen of afvalbergen?
Vorige week kwamen internationale politici en de CEO’s van de grootste bedrijven ter wereld samen op het World Economic Forum (WEF) in Davos. Tijdens dit jaarlijkse forum wordt gesproken over sociale en economische uitdagingen en ook ongelijkheid stond hier de afgelopen jaren op de agenda. Echter, is dit samenkomen van de rijken en machtigen effectief voor de aanpak van deze problemen? Het is in ieder geval een goed moment voor organisaties als de Fight Inequality Alliance, waar ActionAid onderdeel van is, om aandacht voor ongelijkheid te vragen en op te roepen tot echte verbeteringen.
Burgers laten zich horen tijdens de week van WEF
Terwijl de rijken der aarde in de Zwitserse bergen spreken over armoede en ongelijkheid, komen de landen waar het over gaat zelf in actie. Zo werd er tijdens een actie op een afvalberg in Dandora, Nairobi, aandacht gevraagd voor de allerarmsten ter wereld. Nelson Munyiri, die deelnam aan de actie, zei hierover:
“Dit is een bericht vanaf een andere berg, een afvalberg, waar de wereld haar afval dumpt. Miljardairs maken beslissingen vanuit de bergen in Davos, die betrekking hebben op de levens van de allerarmsten – ons leven!”
De deelnemers in Dandora denken dat ongelijkheid niet opgelost kan worden door de gemiddelde Davos-deelnemer. Als alternatief namen zij zelf het heft in handen en kwamen zij op voor hun eigen rechten.
De kloof tussen arm en rijk wordt in veel landen steeds groter. Wereldwijd hebben honderden miljoenen mensen weinig tot geen toegang tot voldoende voeding, schoon drinkwater, onderdak, medicijnen en educatie. Omdat armere gemeenschappen nog maar weinig actie zagen vanuit het WEF om de kloof tussen arm en rijk te verkleinen, kwamen zij zelf in actie. Zo poogden zij deelnemers van het WEF wakker te schudden op verschillende creatieve manieren. Als onderdeel daarvan werd het Usawa (gelijkheid) Festival in Dandora georganiseerd. Door middel van muziek en dans werden sociale problemen aangekaart en mensen betrokken in de strijd tegen ongelijkheid.
Hoe kan ongelijkheid aangepakt worden?
Het huidige economische beleid heeft er voor gezorgd dat de kloof tussen arm en rijk is gegroeid. Om ongelijkheid aan te pakken met dit worden veranderd. Regeringen moeten handelen vanuit algemeen belang en investeren in het publieke en sociale welzijn.
Voordat regeringen kunnen investeren, moet er een progressief belastingstelsel komen waarin belastingontwijking wordt aangepakt. Want door belastingontwijking lopen ontwikkelingslanden jaarlijks minstens 170 miljard dollar mis. Hierdoor is er een flink tekort aan investeringen in sociale voorzieningen zoals onderwijs of gezondheidszorg. Met behulp van goede scholing en goede gezondheidszorg kan de kloof tussen arm en rijk, maar ook bijvoorbeeld tussen mannen en vrouwen, worden verkleind.
Om gelijkheid wereldwijd te vergroten is het dus belangrijk dat ook op het WEF stappen gemaakt worden die leiden tot de aanpak van belastingontwijking. Echter, tot dusver zijn de wereldleiders er nog niet in geslaagd om een eerlijke economie te creëren. Zo hebben we in Nederland gezien dat de situatie zelfs verergert door het verlagen van de vennootschapsbelasting. Veel landen zetten in op een aantrekkelijk belastingsysteem voor bedrijven waardoor winstmarges vergroot worden. In vele gevallen wordt er over die winstmarges geen of weinig belasting betaald. Dit is onder andere te zien in het regeerakkoord van kabinet Rutte III, waar ondanks een aantal mooie beloften ook dergelijk kwalijke maatregelen staan. Ook Trump in de VS en May in het Verenigd Koninkrijk zwaaien met belastingvoordelen voor grote bedrijven.