Home - Actueel - Noodhulp - Waarom vrouwelijk leiderschap levens redt

Waarom vrouwelijk leiderschap levens redt

Nu de wereld het coronavirus onder controle probeert te krijgen, worden de verschillen in leiderschap goed zichtbaar. Wat opvalt is dat vooral vrouwelijke leiders worden geprezen om hun aanpak van de crisis. Denk aan Jacinda Arden (premier van Nieuw-Zeeland), Angela Merkel (bondskanselier van Duitsland) en Tsai Ing-Wen (president van Taiwan). Maar het zijn niet alleen vrouwen aan de top die een verschil maken. In de armste landen ter wereld, waar de pandemie de grootste gevolgen heeft voor vrouwen en meisjes, zijn lokale vrouwelijke leiders de sleutel tot het redden van levens. Waarom? Dat lees je hier.
 
Ook in Nigeria hebben vrouwen de leiding bij de crisisbestrijding. © ActionAid 

Uit onderzoek, maar ook uit onze eigen ervaring, blijkt dat rampen bestaande ongelijkheden vergroten. Dat heeft langdurige, negatieve gevolgen voor de positie van vrouwen. Dit zagen we ook bij de ebola-uitbraak in Liberia en Sierra Leone een aantal jaren geleden. Tijdens deze crisis nam geweld tegen vrouwen toe. Ook kregen vrouwen meer zorgtaken, zoals de zorg voor kinderen, zieken en ouderen, waardoor er automatisch minder tijd overbleef voor betaald werk – en financiële afhankelijkheid dus toenam.

Het lijkt dus logisch om meer aandacht te hebben voor de specifieke problemen van vrouwen, maar in plaats daarvan worden zij juist vaak buitengesloten bij crisisbestrijding en besluitvorming. En dat terwijl het gaat om beslissingen die grote invloed hebben op hun toekomst. Door vrouwen niet te betrekken bij noodhulp, worden bestaande ongelijkheden alleen maar verder versterkt en blijven vrouwen achtergesteld.

Bouwen aan de toekomst in een vluchtelingenkamp

Hibo (33) werkt als Community Empowerment and Engagement Officer bij ActionAid in Somaliland. Ze heeft een grote passie voor vrouwenrechten en doet er alles aan om vrouwen en meisjes te steunen. Zo geeft ze allerlei trainingen, bijvoorbeeld over vrouwelijk leiderschap en het voorkomen van geweld. Hibo werkt voornamelijk in vluchtelingenkampen met mensen die huis en haard hebben moeten verlaten door extreme droogte. Velen zijn getraumatiseerd, maar Hibo doet haar best om hun vertrouwen en respect te winnen. Met succes: veel mensen beschouwen haar inmiddels als familie en haar hulp wordt vaak ingeroepen in tijden van nood.

© Karin Schermbrucker/ActionAid

Een nieuwe machtsbalans

ActionAid pleit al jaren voor vrouwelijk leiderschap in regio’s die gevoelig zijn voor rampen. Onze eigen aanpak van rampenbestrijding draait om inclusieve noodhulp en een nieuwe machtsbalans. Daarbij gaat het ook om preventieve maatregelen en weloverwogen beslissingen bij de wederopbouw. Dat legt de basis voor structurele, duurzame verbeteringen. Vrouwelijke leiders hebben bovendien een voorbeeldfunctie voor meisjes. Zo verbetert de status van vrouwen ook op lange termijn.

Vrouwelijk leiderschap zorgt daarnaast ook voor effectievere noodhulpverlening, zo blijkt eveneens uit onderzoek. Dit was bijvoorbeeld het geval bij de tsunami in 2018 in Indonesië. Lokale vrouwen hebben kennis van de lokale context en weten zodoende goed wat er speelt. Ze hebben vaker toegang tot achtergestelde groepen in moeilijk bereikbare gebieden en zijn bijvoorbeeld ook op de hoogte van de gezondheidstoestand van ouderen. Dat is waardevolle kennis in het geval van een evacuatie. Tot slot weten ze uit eigen ervaring wat de specifieke gevaren zijn voor vrouwen, zoals een verhoogd risico op geweld of het niet kunnen zwemmen.

Creating lasting impact:
The power of women-led localised responses to covid-19

Het verschuiven van de machtsbalans naar vrouwen heeft veel impact, van lokaal tot internationaal niveau. ActionAid’s aanpak van noodhulp zorgt daarom voor structurele, duurzame veranderingen. Onze laatste beleidsnota Creating lasting impact: The power of women-led localised responses to covid-19 doet een reeks aanbevelingen om vrouwelijk leiderschap te bevorderen tijdens de coronacrisis.

Download de beleidsnota

Hulpverlening tijdens de coronacrisis

Ook tijdens de coronacrisis is het essentieel dat we vrouwelijk leiderschap promoten. In veel landen is het gezondheidssysteem zwak en zijn snelle preventieve maatregelen cruciaal om een ziekte-uitbraak te voorkomen. Voorlichtingscampagnes in lokale talen, onder leiding van lokale vrouwen, zijn de meest effectieve strategie, zo bleek ook tijdens de ebolacrisis. De vrouwen speelden een cruciale rol bij het verspreiden van informatie, het traceren van contacten, het in kaart brengen van ziektegevallen en de distributie van noodhulppakketten voor mensen in quarantaine.