Er veranderde veel in 2021 en helaas niet altijd op een positieve manier. De mondiale ongelijkheid is het afgelopen jaar verder toegenomen. De COVID-19 pandemie heeft in veel van onze partnerlanden de ontwikkeling van gendergelijkheid minstens 10 jaar teruggezet. Gelukkig zijn er ook dingen ten goede veranderd.
Zo kwam in Kenia een gemeenschap samen met ActionAid succesvol in actie om hun land te beschermen tegen zoutmijnbouwbedrijven en voerden we in Nederland campagne voor wetgeving om mensen- en vrouwenrechtenschendingen door bedrijven uit te bannen.
In dit jaarverslag lees je hoe we samen met vrouwen en gemeenschappen over de hele wereld positieve verandering hebben kunnen bewerkstelligen. Dit konden we doen dankzij onze partners, donateurs en iedereen die ons steunt. Bedankt! Graag inspireren we je om opnieuw mee te werken aan een eerlijker, duurzamer wereld – ook in 2022!
handtekeningen haalden we met partners op voor invoering van wetgeving die het voor bedrijven verplicht stelt om mensenrechten in hun productieketens te waarborgen.
euro lopen landen in het mondiale zuiden per jaar mis aan belastinginkomsten, alleen al via Nederland.
De macht van de private sector en oneerlijke belastingwetgeving leiden tot ongelijkheid en economische, sociale en politieke uitbuiting. De private sector en de meest welvarende landen zijn in staat alle sociale, economische en politieke systemen naar hun hand te zetten. Als gevolg van deze scheve machtsrelatie krijgen gemeenschappen en vrouwen in het mondiale Zuiden te maken met o.a. landroof, uitbuiting, vervuiling en geweld.
Zoals altijd strijdt ActionAid voor systeemverandering, zodat deze problemen ook op de lange termijn opgelost worden. Daarom voeren we campagne voor bindende internationale wet- en regelgeving, in Nederland en samen met vrouwen en hun gemeenschappen wereldwijd.
Actie: Stop Belastingparadijs Nederland
Samen met het Tax Justice Network en de Europese Labour partij hebben we tijdens de verkiezingen een succesvolle campagne gelanceerd om politieke partijen ertoe aan te zetten om de strijd tegen belastingontwijking op te nemen als prioriteit. Ons oproep- en petitie-initiatief kreeg veel aandacht in de Nederlandse media. Als resultaat tekenden in totaal zes politieke partijen ons belastingmanifest waarin we opriepen maatregelen te nemen om belastingontwijking tegen te gaan.
Op 2 juni 2021 organiseerden we een openbare stunt. Voor het Nederlandse parlement in Den Haag vroegen we politici om symbolische blauwe brieven naar brievenbusfirma’s en multinationals te sturen. De enveloppen bevatten nieuwe belastingregels, opgesteld door de coalitiepartners van het manifest StopBelastingparadijsNL, waar ActionAid er één van is. De actie werd bijgewoond door een breed spectrum van politieke partijen.
Zoveel moet Shell zijn emissies verlagen per 2030, naar aanleiding van de rechtszaak die wij samen met partners hebben aangespannen.
deelnemers deden mee met de Climate Justice Summer School en leerden over klimaatverandering, de oplossingen en over lobbywerk. Dat laatste brachten ze met diverse acties ook in de praktijk!
Met uit de hand gelopen consumptie en het verbruiken van fossiele brandstoffen hebben voornamelijk welvarende landen de klimaatcrisis veroorzaakt. Tegelijkertijd hebben zij de leefomgeving van vele gemeenschappen wereldwijd verwoest. Ondanks dat verreweg de meeste landen in het mondiale Zuiden en hun gemeenschappen niet verantwoordelijk zijn voor de klimaatcrisis, worden zij disproportioneel hard getroffen door de gevolgen ervan. De klimaatcrisis veroorzaakt bijvoorbeeld overstromingen, landverschuivingen, woestijnvorming en verlies van drinkwater.
In 2021 zetten we ons daarom weer hard in voor klimaatrechtvaardigheid. We voerden wereldwijd campagne vóór eerlijke en toegankelijke klimaatfinanciering en tégen schijnoplossingen zoals Net Zero plannen. Dat deden we tijdens de Klimaatmars en op de COP26 in Glasgow. Maar ook in het mondiale Zuiden ondersteunden we gemeenschappen die nu al met de gevolgen van de klimaatcrisis leven. Zo boden we via lokale partners trainingen aan in klimaatbestendige landbouw.
gemeenschappen in Kenia zijn met succes opgekomen voor de rechten van hun vrouwelijke kleinschalige mijnwerkers.
mensen zijn geïnterviewd voor ons onderzoek Manganese Matters, naar mensenrechtenschendingen in de mangaanmijnbouwindustrie in Zuid-Afrika.
Mensenrechten, klimaat en milieu lijden onder het winnen van grondstoffen in mijnbouwgebieden. We kunnen nu (nog) niet zonder grondstoffenwinning (zoals de winning van mangaan, kobalt en ijzererts), want ook voor de transitie naar duurzame energie zijn grondstoffen nodig. Denk aan staal voor windmolens en lithium en mangaan voor batterijen van elektrische fietsen en auto’s.
Hartstikke belangrijk dus, maar deze grondstoffenwinning gebeurt nu niet op een rechtvaardige en veilige manier. Met name vrouwen in het mondiale Zuiden betalen de prijs voor de negatieve gevolgen van de mijnbouwindustrie, zoals vervuiling. In 2021 werkten we samen met lokale gemeenschappen in o.a. Zuid-Afrika die rond mangaanmijnen wonen. Dankzij voorlichting en trainingen konden lokale vrouwen en hun gemeenschappen actie voeren voor betere wetgeving rondom (mijnbouw)bedrijven.
Matlhogonolo Mochware uit Zuid-Afrika weet maar al te goed welke impact de mijnen kunnen hebben. Toen ze 18 was, verkrachtte een mijnwerker haar. “Ik droomde ervan om naar school te gaan en later kinderen te krijgen. Maar ik moest snel volwassen worden en zorgen voor mijn zieke moeder, mijn jongere broer en een kleine baby die ik eigenlijk niet wilde. Het was echt moeilijk.”
Matlhogonolo kwam al snel in aanraking met de door ActionAid gesteunde organisatie Mining Affected Communities United in Action. Ze werd verkozen om vrouwen uit de Noord-Kaap te vertegenwoordigen binnen de organisatie. “Ik leerde hoe mijnbouw onze gemeenschap beïnvloedt en over de schending van vrouwenrechten.”
Nu traint ze zelf actief vrouwen over o.a. financiële onafhankelijkheid en duurzame landbouw en helpt ze met het opzetten van tuintjes: “Ik probeer vrouwen te adviseren dat er niets zo krachtig is als onafhankelijkheid.”
weduwes zijn in Kenia procedures gestart om hun landrechten te verdedigen, met ondersteuning van ActionAid en partners.
eisen worden toegevoegd aan de landrechtenagenda van het Ugandeese Ministerie van Land, Huisvesting en Stedelijke Ontwikkeling. Vrouwenrechten zijn hierin sterker verankerd.
Ontbossing, verlies van biodiversiteit, vervuiling en klimaatschade zijn ernstige consequenties van grootschalige, industriële landbouw. Daarbij worden gemeenschappen – vooral vrouwen – op grote schaal getroffen door water- en landroof. Ze verliezen door grote agrarische bedrijven de controle over hun land en water. Dat is levensbedreigend, want veel vrouwen in het mondiale Zuiden zijn afhankelijk van een kleinschalige boerderij voor eten en inkomen.
Het afgelopen jaar hebben we ons weer ingezet voor de bevordering van een transitie naar duurzame en inclusieve landbouw- en voedselsystemen. Dat is beter voor mens én natuur. Middels voorlichting en training met lokale partners konden bijvoorbeeld boerinnen in Oeganda meer leren over hun rechten met betrekking tot hun land en hoe ze deze rechten op kunnen eisen. In Nederland gingen we regelmatig in gesprek met politici en voerden we campagne voor betere internationale wet- en regelgeving om de landrechten en voedselzekerheid van vrouwen in het mondiale Zuiden te waarborgen.
Namaganda Sarapiya is een 72-jarige moeder van negen en een inwoner van Madudu in het Mubende-district in Oeganda. Nadat haar vader stierf, werd zijn land verdeeld tussen haar en haar broers en zussen.
Haar broer claimde echter dat land mag niet worden geërfd door vrouwen en dat haar deel van het land daarom zijn land zou zijn. Hij begon haar te intimideren door haar grensmarkeringen te verwijderen en hij blokkeerde haar om van haar eigen land gebruik te maken. Namaganda stapte naar ActionAid, waar ze juridisch advies kreeg.
Een gemeenschapscoördinator en de politie bezocht de familie en informeerden Namaganda en haar familie over de wetten die gelden voor de landrechten van vrouwen in Oeganda. “Hierna begreep mijn broer dat hij geen recht had om mijn land op te eisen en hij verontschuldigde zich. lk ben dankbaar om te weten dat we een plek hebben waar vrouwen zich kunnen melden als ze te maken krijgen met geweld.”
mensen in Afghanistan worden bedreigd door acute voedselschaarste en hongersnood.
kinderen werden herenigd met hun ouders na het uitbreken van een verwoestende brand in het Rohingya vluchtelingenkap in Cox’s Bazaar in Bangladesh.
In humanitaire noodsituaties worden vrouwen en meisjes onevenredig getroffen. Bij grote rampen, zoals hongersnood, conflicten, klimaatrampen en natuurlijk de coronapandemie staat (fondsenwerving voor) directe noodhulp bovenaan onze agenda. Met ons werk sluiten we aan bij het werk van de federatie ActionAid International die humanitaire hulp biedt in noodsituaties. Maar voorkomen is beter dan genezen en daarom strijden wij ook voor preventieve humanitaire actie en het stimuleren van veerkracht binnen bestaande projecten van ActionAid.
Ook in 2021 werden gemeenschappen hard geraakt door de coronacrisis. Veiligheid en inkomen vielen weg door strenge lockdowns en vrouwen kregen meer zorgtaken door overvolle ziekenhuizen en zieke familieleden. Net als in 2020 maakten we ons hard voor vrouwen en andere kwetsbare groepen. Onder leiding van lokale vrouwen deelden we bijvoorbeeld voedsel- en hygiënepakketten uit.
Jahanu Begum en haar twee jongen kinderen woonden in het Rohingya-vluchtelingencentrum in Cox’s Bazar in Bangladesh, toen er een enorme brand uitbrak die hun schuilplaats verwoestte.
In de chaos die volgde, verloor Jahanu haar beide kinderen uit het oog. Ze zegt: “Ik ging helemaal kapot; ik wist niet wat ik moest doen. Mijn huis was afgebrand en ik was op zoek naar mijn kinderen in de kampen. Ik bleef aan mijn herinneringen van hen denken en moest huilen. Uiteindelijk vond ik ze bij het ActionAid community centre en ik was zo blij.”
Vanwege de aanwezigheid van ActionAid in het kamp, konden vrijwilligers snel families zoals die van Janahu veilig evacueren en medische ondersteuning, noodopvang, voedsel en sanitaire voorzieningen verlenen.
De huidige economie en belastingwetgeving zijn gericht op winst in plaats van welzijn. Mens, natuur en klimaat betalen hiervoor de prijs. Het economisch systeem heeft geen oog voor de economische, sociale en politieke uitbuiting van vrouwen en de financiering van publieke diensten.
De oplossing ligt in het stimuleren van gender-responsieve publieke diensten en het vergroten van de financiële ruimte die overheden in het mondiale Zuiden hiervoor hebben. Bijvoorbeeld door het stimuleren van progressieve belastingen, zoals we afgelopen jaar zowel voor als achter de schermen hebben gedaan. Ook pleitten we voor een Nederlandse overheid die aanjager is van gender-responsieve publieke financiering in multilaterale instituties, bijvoorbeeld tijdens onze “Wat is nou écht belangrijk!?” campagne rondom de verkiezingen.
Als organisatie zetten wij ons in voor vrouwenrechten en gelijkheid wereldwijd. In Nederland voeren we campagnes om problematiek zoals ons oneerlijke belastingstelsel aan te kaarten en wetswijzigingen aan te moedigen. In het mondiale Zuiden ondersteunen we vele projecten waardoor vrouwen voor hun rechten op kunnen komen en ook in hun eigen gemeenschap en land verandering kunnen bewerkstelligen. Al deze activiteiten brengen kosten met zich mee.
Als Erkend Goed Doel vinden wij het enorm belangrijk om transparant te zijn over onze inkomsten en uitgaven. Het overgrote deel van onze uitgaven gaat naar het inhoudelijke werk: projecten die vrouwen ondersteunen om voor hun rechten op te komen. Een klein deel van onze uitgaven gaat naar fondsenwerving. Deze uitgaven worden altijd zorgvuldig afgewogen zodat we effectief te werk gaan en de uitgave meer dan terugverdienen. Zo blijven wij financieel gezond en kunnen we doorgaan met het werk waar het allemaal om draait. Hieronder vind je een kort overzicht van onze inkomsten en uitgaven in 2021. In het uitgebreide jaarverslag vind je de volledige jaarrekening.
| 2021 | 2020 | % | |
|---|---|---|---|
| Overheidssubsidies | 4,181,903 | 2,115,989 | 81% |
| Particulieren | 928,529 | 1,038,207 | 18% |
| Andere non-profit organisiaties | 38,745 | 0 | 1% |
| Bedrijven | 12,405 | 11,212 | 0% | 5,161,582 | 3,165,408 |
| 2021 | 2020 | % | |
|---|---|---|---|
| Missiedoelen | 4,309,964 | 2,388,652 | 86% |
| Fondsenwerving | 503,767 | 419,041 | 10% |
| Overhead | 172,119 | 121,901 | 3% | 4,985,850 | 2,929,594 |
Pagina aangepast op 15 februari 2024