Dit interview is geschreven voor de nieuwsbrief Feministisch Leiderschap. Klik hier om meer te weten te komen over onze training en visie op Feministisch Leiderschap.
Devika Partiman richtte in 2017 Stem Op Een Vrouw op, een stichting die strijdt voor meer vrouwen in de politiek. Nu is zij directeur van deze stichting. Daarnaast zit Devika in onze Raad van Toezicht. Sinds er onverwachts weer Tweede Kamerverkiezingen voor de deur staan, vroegen we haar voor onze nieuwsbrief om meer te vertellen over de stichting en hoe ze tegen vrouwen in de politiek aankijkt die zelf misschien niet feministische idealen nastreven.
“De meeste mensen kennen ons van de Stem Op Een Vrouw stemcampagnes. In verkiezingstijd roepen we mensen op om slim op een vrouw te stemmen. Dat houdt in: niet automatisch op de eerste vrouw op de lijst, maar lager – op een vrouw die zonder die voorkeurstem misschien niet verkozen wordt. Bij grote verkiezingen zoals de Tweede Kamer kan je naar peilingen kijken; rond en lager dan het gepeilde aantal zetels staan die vrouwen voor wie het echt spannend is. Door hen ‘omhoog’ te stemmen, krijg je daadwerkelijk meer vrouwen verkozen. We willen dat kiezers zich verdiepen in de vrouwen die er op de lijst staan, en kijken: welke politica past bij mijn idealen? Op die manier worden mensen meer politiek betrokken en dat vinden we heel belangrijk.”
“Vroeger mochten vrouwen natuurlijk niet eens politiek actief zijn. Dat is zo’n honderd jaar geleden voor vrouwen in Nederland, maar in de gekoloniseerde delen van Nederland, in Suriname, de voormalige Antillen en Nederlands Indië, mochten vrouwen pas tientallen jaren later stemmen en verkozen worden. Zo’n geschiedenis aan uitsluiting van vrouwen in de politiek werkt door in de tegenwoordige tijd. Vrouwen missen de intergenerationele overdracht van politieke ambities. Ook de werkomstandigheden in de politiek zijn niet op vrouwen ingericht. Bij verschillende politieke functies is de mogelijkheid tot zwangerschapsverlof bijvoorbeeld niet goed geregeld. Mensen die in de gemeenteraad zitten moeten soms tot diep in de nacht doorwerken, wat voor mensen met zorgtaken, die vaak vrouw zijn, erg moeilijk is. Daarnaast moet er ook gewoon meer op vrouwen gestemd worden om ze daadwerkelijk terug te kunnen zien in de Tweede Kamer of de gemeenteraad.”
“Zeker weten. Er leven vooroordelen over vrouwen, en al helemaal over vrouwen van kleur, in de Nederlandse maatschappij. Dat beïnvloedt hoe Nederlandse stemmers naar politici kijken. Soms is dat niet expliciet seksistisch. Iemand zal niet altijd letterlijk denken: ‘Dat is een vrouw, dus ik haat haar.’ Vooroordelen zijn meer onderhuids. Critici van bijvoorbeeld Sigrid Kaag of Sylvana Simons zullen gewoon merken dat ‘de toon’ of de persoonlijkheid van deze vrouwen hen niet aanstaat, maar niet bij zichzelf nagaan waarom deze twee vrouwen hen zo boos maken. Mensen laten inzien dat ze vooroordelen hebben en specifiek getriggerd worden door een vrouw of een persoon van kleur met een mening, is knap lastig. Probeer bij jezelf na te gaan: Heb ik deze reactie ook als een witte, mannelijke politicus dezelfde boodschap verkondigt? Waar komt deze woede precies vandaan?”
“Samen met onderzoeker Zahra Runderkamp gaan we dat onderzoeken. Het zou kunnen dat het vrouwen afschrikt om de politiek in te gaan nu zoveel vrouwelijke politici stoppen mede vanwege bedreigingen. Sigrid Kaag voelde zich mede genoodzaakt te stoppen vanwege bedreigingen jegens haar familie. Ik kan me voorstellen dat meer vrouwen hun gezin niet willen opzadelen met veiligheidsrisico’s. Het zijn dan ook vaak vrouwen die geen kinderen hebben die de politiek in gaan. Anderzijds kan de haat ook vrouwen motiveren de politiek in te gaan, om zich tegen die seksistische publieke opinie te verzetten. Het kan de vechtlust van vrouwen aanwakkeren. Met Stem Op Een Vrouw proberen we in elk geval wat te doen aan de haat jegens vrouwelijke politici; we begeleiden partijen en geven adviezen over hoe je daar het beste mee om kunt gaan. Hopelijk voelt het dan voor elke vrouw als een veilige carrièreoptie.”
“Stem Op Een Vrouw maakt zich hard voor de positie van vrouwen in de politiek, ongeacht partijkleur. Ik ben zelf links, maar ik sta voor vrouwen in de politiek van alle oriëntaties. Nee, niet alle vrouwen dragen bij aan de strijd van vrouwen en het feminisme. Soms zelfs het tegenovergestelde. Maar ze zijn in élke partij nodig voor het doorbreken van de mannelijke norm. Op sommige momenten zie je dat heel helder. Zoals bij de recente stemming over het afschaffen van de 5 dagen bedenktijd bij abortus. De PVV heeft 17 zetels in de Tweede Kamer, waarvan vier vrouwen. Alle vier stemden zij vóór het afschaffen van de bedenktijd. Van de dertien PVV-mannen stemden er maar liefst negen tegen.
“Het is natuurlijk soms lastig om verder te kijken dan een individu. Maar onderzoek toont duidelijk aan dat representatie werkt. Als je één individuele vrouw van kleur uitlicht die niet tegen racisme opkomt, is het makkelijk om te zeggen: zie je wel, het werkt niet. Maar als je kijkt naar álle vrouwen van kleur in de politiek, dan kaarten zij gemiddeld veel vaker racisme aan dan witte collega’s. De aanwezigheid van vrouwen verandert de politiek, de partijcultuur, de onderwerpen die worden behandeld en het laat aan andere vrouwen zien dat ook zij de politiek in kunnen gaan.”