Meisjesbesnijdenis, wat in feite genitale verminking is, is een diepgewortelde traditie in de Somalische samenleving. De ingreep veroorzaakt niet alleen verschrikkelijke pijn, maar heeft ook ernstige gevolgen voor de gezondheid van meisjes en vrouwen. Met name in afgelegen gebieden waar geen medische zorg beschikbaar is, overlijden veel meisjes als gevolg van de ingreep. Noodgedwongen operaties op latere leeftijd, bijvoorbeeld tijdens een bevalling, zijn niet ongewoon. Veel vrouwen kampen met psychische trauma’s. Een ander gevolg is dat het de positie van vrouwen in de maatschappij verzwakt.
De reden dat de traditie toch in stand wordt gehouden, is voor een deel het behoud van de eer van de familie. De oudere generaties vrouwen, die vaak beslissingen nemen over meisjesbesnijdenis, zien het als een fundamenteel onderdeel van de vrouwelijke identiteit, en als een sociale verplichting. Jongens en mannen verwachten een meisje te trouwen die is besneden. En meisjes zelf willen het ook, uit angst voor sociale uitsluiting en omdat het een voorwaarde is om te trouwen.
Soms wordt het gebruik beschouwd als een vereiste binnen de islam. Omdat meisjesbesnijdenis als een privé-aangelegenheid wordt gezien, is er geen publieke discussie over de kwestie. Ook bestaat er geen nationale wet die het gebruik verbiedt.
Fatima (54) uit Somaliland werd besneden toen ze slechts 6 jaar oud was. Het had grote gevolgen voor de rest van haar leven. “Ik heb veel infecties gehad en mijn menstruaties, bevallingen en huwelijksnacht gingen gepaard met verschrikkelijke pijnen.”
Dankzij een training van ActionAid zet Fatima zich nu in om andere vrouwen voor hetzelfde leed te behoeden. Ze geeft voorlichting in afgelegen dorpen om de schadelijke gevolgen van meisjesbesnijdenis bespreekbaar te maken. En met succes! “Zodra ouders weten wat de risico’s zijn, zeggen ze: ‘Fatima raadt het af, dus we doen het niet.’ Voor de zekerheid hou ik toezicht via mensen in de omgeving. Veel meisjes blijken inderdaad niet te worden besneden en gaan naar school. Zo veranderen langzaam maar zeker de bestaande denkbeelden.”
ActionAid pakt de onderliggende oorzaken van meisjesbesnijdenis aan. Dit betekent dat niet alleen vrouwen en meisjes, maar ook mannen en jongens, inzien dat meisjesbesnijdenis een zeer schadelijke traditie is. Daarom richt het project Empowering Communities to Abandon FGM zich op het veranderen van de percepties.
280 traditionele leiders uit 35 gemeenschappen erkennen nu de schadelijke gevolgen van meisjesbesnijdenis en hebben het probleem openlijk besproken.
700 jongeren, waarvan de helft meisjes, kregen voorlichting over hun rechten, meisjesbesnijdenis, hygiëne en sanitaire voorzieningen.
In het Youth Forum discussieerden studenten over thema’s als meisjesbesnijdenis, kind- en gedwongen huwelijken.
Het Ministerie van Religieuze Zaken organiseerde 4 bijeenkomsten met religieuze leiders om het onderwerp meisjesbesnijdenis te bespreken, met positieve eerste resultaten.
Dit project loopt van 2015 tot 2019 en wordt mogelijk gemaakt door de ASN Foundation.
Pagina aangepast op 20 maart 2018